اختلال وسواس فکری عملی (OCD) ممکن است در دوران کودکی ایجاد شود. اما تشخیص وسواس در کودکان ممکن است چالش برانگیز باشد زیرا رفتارهای آنها ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند رشد اشتباه گرفته شود.
اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) یک وضعیت سلامت روانی است که شامل وسواس (افکار ناراحت کننده غیرارادی، و تصویرسازی ذهنی) و اجبار (رفتارهای تکراری و انعطاف ناپذیر) است.
وسواس باعث ایجاد احساسات منفی شدید مانند اضطراب، ترس یا ناراحتی می شود. اجبار به عنوان یک مکانیسم مقابله با وسواس عمل می کند. اجبارها تشریفات یا اعمالی هستند که شما احساس می کنید باید برای جلوگیری از یک نتیجه نامطلوب انجام دهید.
وسواس در کودکان مانند بزرگسالان، شامل افکار مزاحم و اقدامات محافظتی در مقابل این افکار است. با این حال، در کودکان، تشخیص علائم وسواس از رفتارهای رشدی معمولی دشوار است.
علائم وسواس در کودکان چیست؟
وسواس در هر سنی با وسواس، اجبار یا هر دو مشخص می شود. علائم خاصی که تجربه می کنید اغلب به موضوع وسواس شما مربوط می شود، که نقطه تمرکز پشت افکار و رفتارها است.
با توجه به معیارهای تشخیصی مشخص شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم، بازنگری متن (DSM-5-TR)، مضامین وسواس‌ها و اجبارها در اختلال وسواس فکری عملی علائم مرتبط را تعیین می‌کنند.
وسواس های رایج عبارتند از:
- نظافت: وسواس آلودگی و اجبار پاکیزگی
- تقارن: وسواس های تقارن و تکرار، ترتیب و رفتار اجباری شمردن
- آسیب: وسواس ترسناک در مورد ایجاد آسیب و رفتار اجباری اطمینان حاصل کردن
- تابو: وسواس پرخاشگرانه، جنسی یا مذهبی و اجبارهای مرتبط
موضوعات دیگری در OCD نیز وجود دارد، و ممکن است انواع مختلفی از افکار مزاحم را تجربه کنید. طبق DSM-5-TR، کودکان و نوجوانان بیشتر از بزرگسالان وسواس های آسیب زا ( ترس از آسیب زدن ) را تجربه می کنند.
بسته به موضوعات در OCD، علائم وسواس در کودکان می تواند شامل رفتارهایی مانند موارد زیر باشد:
- بررسی و بازبینی بیش از حد
- نیاز به انجام کارها به همان روش بصورت تکراری
- داشتن مراسمی که با زندگی روزمره تداخل دارد
- تکرار کلمات یا اعداد شانس
- به دنبال اطمینان دائمی
- اصرار به سازماندهی اقلام به روشی خاص
- احساس ناراحتی زمانی که همه چیز “درست” نیست
- تکرار اقدامات تا زمانی که احساس کنند کامل هستند
- دعا، تلاوت یا مرور ذهنی مکرر
- تمیز کردن یا شستشوی بیش از حد
- رفتارهای احتکار
کتابچه تشخیصی بیماریهای روانی نشان می دهد که کودکان همان میزان وسواس و اجبار را در مقایسه با بزرگسالان دارند. با این حال، در کودکان، الگوهای رفتاری از ثبات کمتری برخوردار است و ممکن است نتوانند احساس خود یا دلیل رفتارشان را با کلمات بیان کنند.
کودکان به طور طبیعی مراحل رشد را طی می کنند که در آن رفتارها غیرقابل پیش بینی است. تفاوت بین اجبارها و فرآیندهای طبیعی ایجاد روتین و کاوش در محیط می تواند چالش برانگیز باشد.
به عنوان مثال، اجبار در کودکان ممکن است به عنوان رفتار سرکش و لجبازی تلقی شود.مثلا کودکی که مرتبا از یک مکان خاص جهت پیاده روی استفاده می کند و والدین مرتبا به او گوشزد کنند که عبور از این نقطه خطرناک است، اما وسواس فکری او و اجبار به راه رفتن در همان نقطه دوباره تکرار شود. در این مثال رفتار عبور کودک از یک مکان خاص بصورت تکراری ممکن است نافرمانی و لجبازی تلقی شود.
علت وسواس در کودکان چیست؟
علت دقیق OCD در کودکان و بزرگسالان ناشناخته است . اما اغلب منابع علمی موارد زیر را در ایجاد وسواس در کودکان موثر می دانند.
۴ علت وسواس در کودکان موارد زیر است :
- تغییرات ساختاری و عملکردی در مغز
- ژنتیک
- خلق و خو
- عوامل محیطی
درمان وسواس در کودکان چیست؟
OCD در کودکان و بزرگسالان معمولاً با تجویز دارو یا نوعی درمان رفتاری شناختی (CBT) به نام پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) درمان می شود.
در ERP، کودکان به تدریج در یک محیط امن و کنترل شده در معرض ترس های اساسی قرار می گیرند و به آنها آموزش داده می شود که درگیر یک اجبار نباشند. این به آنها کمک می کند تا یاد بگیرند که ترس ها اغراق آمیز هستند و احساسات منفی بدون اجبار عبور می کنند.
دیگر راههای درمان وسواس در کودکان عبارتند از:
- خانواده درمانی
- گروه های حمایتی
- آموزش تمدد اعصاب
- برنامه های حمایتی جامعه و مدرسه
- آموزش روانی