در گام پنجم از شما خواستم رفتارهای وارسی بدن را در خودتان پیدا کنید. تجربه کار با درمانجویان مختلف به من نشان داده است وارسی بدن در آینه ها یکی از شایعترین این رفتارهاست. با مطالعه گام ششم امیدوارم بتوانید تا اندازه زیادی از وارسی وسواسی بدن در آینه پرهیز نمایید.
وارسی بدن در آینه چگونه موجب پرخوری می شود؟
پاسخ پیچیده نیست: وقتی در آینه بدن خود را چک می کنید احتمالا به قسمتهای خاصی بیشتر توجه می کنید. سپس احساس ناراحتی می کنید و همزمان افکار خودسرزنشی به سراغتان می آید. این احساس بد موجب می شود تصمیم بگیرید بدن خود را تغییر دهید. برای تغییر بدن رژیم سخت غذایی میگیرید و دچار محرومیت شده و ولع شما به غذاهایی که خود را از آن محروم کرده اید، بیشتر می شود. نتیجه این ولع زیاد منجر به پرخوری می شود.
نگاه کردن به خود در آینه شکل خاصی از بررسی شکل است که پتانسیل ارائه اطلاعات بسیار معتبر، اما گمراه کننده در مورد ظاهر را دارد. همه ما تمایل داریم آنچه را در آینه می بینیم باور کنیم، با این حال ارزیابی خود در آینه کاری بسیار پیچیده تر از آن چیزی است که به طور کلی تصور می شود. برای مطالعه بهتر این گام را بصورت ۶ نکته متوالی نوشته ام.
- هنگام نگاه کردن در آینه، اندازه تصویر خود را در نظر بگیرید : آیا قد آن با قد واقعی شما یکی است؟ اگر نه ارتفاعش چقدره ؟ و عرض تصویر چطور؟ (برای یافتن پاسخ، از یکی از دوستان بخواهید که بالا و پایین انعکاس شما را همانطور که روی آینه می بینید علامت بزند [هنگامی که عقب می ایستید تا بتوانید سر و پاهای خود را ببینید] و فاصله آنها را اندازه بگیرید. متوجه شوید که اندازه تصویر شما در آینه در تمام ابعاد نصف اندازه شماست، اما احتمالاً قبلاً به این موضوع توجه نکرده اید.) این واقعیت که شما این اختلاف قابل توجه را متوجه نشده اید، نشان می دهد انعکاس بدن در آینه واقعی نیست.
- استفاده مشکل ساز از آینه، به ویژه بررسی دقیق، احتمالاً نقش مهمی در حفظ نارضایتی بدن بسیاری از شما دارد. بنابراین پرداختن به استفاده از آینه از اهمیت بالایی برخوردار است. مثل همیشه، اولین قدم این است که به پرسش های زیر پاسخ دهید:
- چند بار در آینه نگاه می کنید؟
- نگاه کردن به آینه چه مدت طول می کشد؟
- شما دقیقا جلوی آینه چه کار میکنید؟
- جلوی آینه در تلاش برای یافتن چه چیزی هستید؟
- از چند آینه مختلف استفاده می کنید؟
- چه دلایل منطقی و خوبی برای نگاه کردن در آینه وجود دارد؟
- در خانه به چند آینه نیاز دارید؟
- آیا هرگز لازم است که خود را برهنه در آینه وارسی کنیم؟
۳. بسیاری از درمانجویان من اذعان می کنند که این توانایی را دارند که بدن فعلی را با بدن چند روز یا چند ماه قبل مقایسه کنند و بفهمند چقدر تغییر کرده اند. اگر شما اینطور فکر می کنید لطفا با نگاه کردن به یک جسم مثل یک کتاب در اطراف خود اندازه دقیق طول و عرض آن را بگویید؟ آیا واقعا چشم و ذهن شما قادر به محاسبه دقیق اندازه های آن جسم است؟ در مورد بدن خودتان در آینه چطور؟
۴.در زمینه پرداختن به استفاده از آینه از خود بپرسیم که آیا در انتخاب لباس برای بیرون رفتن مشکل داریم یا خیر. برخی زمان زیادی را صرف این کار می کنند و سه یا چند لباس را جلوی آینه امتحان می کنند. این کار معمولاً با کاهش تدریجی خلق و خو، افزایش نارضایتی از شکل و افت اعتماد به نفس (با هر لباس) همراه است. گاهی اوقات باعث می شود که شما کل قید بیرون رفتن را بزنید و در خانه بمانید. در چنین مواردی توصیه شود که از قبل لباس خود را انتخاب کنید و وقت کوتاهی مثلا ۵ دقیقه صرف پوشیدن لباسی کنید که از قبل تصمیم به استفاده از آن گرفتید.
۵. بیایید بررسی کنیم و ببینیم آیا پس از وارسی طولانی مدت بدن در آینه حس خوبی پیدا می کنید یا خیر؟ اگر حس خوبی پیدا نمی کنید چه لزومی دارد مدت زمان زیادی صرف وارسی بدن در آینه بکنید؟
۶. و نکته پایانی اینکه گاهی برخی درمانجویان بجای وارسی بدن در آینه بطور متناقض از آینه دوری می کنند یعنی بجای وارسی، اجتناب می کنند. در مباحث بعدی درباره اجتناب از بدن صحبت خواهم کرد. به ذکر این نکته در این گام بسنده می کنم که اجتناب مطلق از آینه نیز مشکل ساز است و موجب نارضایتی بیشتر از بدن و افزایش احتمال محرومیت از غذا و بدنبال آن پرخوری می شود. توصیه می شود بجای اجتناب مطلق به بقیه بدن خود، از جمله نواحی خنثی تر (مانند دست ها، پاها، زانوها، موها) نگاه کنید. علاوه بر این، به محیط پس‌زمینه نگاه کنید زیرا به ایجاد درک واقعی تر از بدنتان کمک می‌کند.
تمرین: به تمام پرسشهای مطرح شده در بالا پاسخ دهید و آن را در برگه ای یادداشت کنید. احتمالا نتیجه خواهید گرفت که چک کردن بدن در آینه سودی برای شما ندارد. این یادداشت را روزانه یا هفته ای چند بار مطالعه کنید. و هربار که بسمت آینه می روید پاسخ ها را مرور کنید.
مطالعه این مقاله درباره آینه و چک کردن بدن در آینه نیز توصیه می شود .