زوال عقل یک اصطلاح کلی است که به زوال شناختی مرتبط با افزایش سن اشاره دارد که در اثر عوامل مختلف و همچنین فرآیند پیری در برخی افراد ایجاد می شود. این اصطلاح همچنین برای اشاره به طیف وسیعی از علائم، از برخی مشکلات جزئی در عملکرد تا اختلال شدید استفاده می‌شود. شایع ترین نوع زوال عقل، بیماری آلزایمر است. در حال حاضر هیچ درمانی برای اکثر انواع زوال عقل وجود ندارد، اما درمان های خاصی می توانند به کاهش موقت علائم کمک کنند.
علائم هشدار دهنده زوال عقل چیست؟
وقتی فردی مشکلات حافظه و تفکری را تجربه می کند که مانع از عملکرد طبیعی او به طور مداوم می شود، دچار زوال عقل می شود.
سه علامت قرمز اصلی برای زوال عقل وجود دارد:
- فرد، خانواده یا پزشک نگران کاهش قابل توجهی در حافظه و توانایی تفکر است.
- عملکرد آنها در آزمون های تفکر یا حافظه مختل شده است.
- و/یا مسائل مربوط به مشکلات تفکر و حافظه در فعالیت های روزمره، از پیچیده (تمیز کردن، آشپزی، مصرف دارو) گرفته تا کارهای ساده (حمام کردن، لباس پوشیدن، غذا خوردن و استفاده از حمام) تداخل دارند.
چگونه به زوال عقل مبتلا می شوید؟
زوال عقل می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله اختلالات تیروئید، کمبود ویتامین، عوارض جانبی نسخه ها، افسردگی، اضطراب، عفونت ها، سکته مغزی، بیماری پارکینسون و سایر مشکلات پزشکی باشد. در برخی موارد، در صورت تشخیص زودهنگام و درمان به موقع، اختلال شناختی ممکن است برگشت پذیر باشد.
آلزایمر و زوال شناختی
آلزایمر یک بیماری مغزی پیشرونده است، نه بخشی طبیعی از پیری. آلزایمر زودرس (در افراد زیر ۶۵ سال) می تواند بسیار شایع باشد. در مراحل اولیه، بیماران ممکن است در یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید دچار مشکل شوند. با پیشرفت، بیماران ممکن است طیف وسیعی از علائم، از جمله سردرگمی، از دست دادن حافظه، سوء ظن های ناگهانی و بی اساس در مورد عزیزان و حتی تغییرات رفتاری و شخصیتی را تجربه کنند. افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است آخرین افرادی باشند که بدانند به آن مبتلا هستند، زیرا مغز آنها تحت تأثیر قرار گرفته است و وضعیت آنها اغلب برای کسانی که به طور روزانه با آنها در ارتباط هستند، به ویژه دوستان و خانواده، آشکارتر است.
تفاوت بین زوال عقل و بیماری آلزایمر چیست؟
در حالی که اصطلاحات “آلزایمر” و “زوال عقل” اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند، آلزایمر در واقع زیرمجموعه ای از زوال عقل است. آلزایمر بسیار شایع است و حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از کل تشخیص های زوال عقل را تشکیل می دهد.
آیا افسردگی و اضطراب در افرادی که زوال عقل دارند شایع است؟
بله، آگاهی از زوال شناختی خود باعث ایجاد افسردگی و اضطراب می شود. فقط نگرانی از اینکه ممکن است ذهن خود را از دست بدهید می تواند باعث افسردگی یا اضطراب شما شود. به علاوه، بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی مانند آلزایمر اغلب انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین را کاهش می‌دهند که بر خلق و خو و آرامش فرد تأثیر می‌گذارند. در نتیجه، اضطراب و افسردگی در بیش از نیمی از افراد مبتلا به زوال عقل رخ می دهد. مدیتیشن، ورزش، دارو درمانی با تاکید بر آرامش اغلب در درمان اضطراب و افسردگی که اغلب همراه با زوال عقل هستند، موثر هستند.
پیشگیری و درمان زوال عقل
ایجاد تغییرات کلیدی در شیوه زندگی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و همچنین حفظ عملکرد شناختی خوب تا زمانی که ممکن است بسیار مهم است. این شامل فعالیت بدنی منظم است که باعث افزایش جریان خون و اکسیژن در مغز می شود. همچنین مهم است که یک رژیم غذایی سالم برای قلب همراه با مقدار زیادی آب، میوه ها، سبزیجات و غلات کامل داشته باشید و در عین حال قند و چربی های اشباع شده را محدود کنید.
مشارکت اجتماعی در آینده نیز می تواند به محافظت در برابر بیماری آلزایمر و زوال عقل کمک کند. این ممکن است شامل ایجاد یک شبکه قوی و حمایتی از دوستان و خانواده و تبدیل شدن به بخشی از جوامعی باشد که برای شما مهم هستند.
آیا زوال عقل قابل درمان است؟
نه، هیچ درمانی برای زوال عقل وجود ندارد. با این حال، انتخاب های سبک زندگی سالم می تواند به کاهش خطر اختلال شناختی جدی کمک کند و در برخی موارد، درمان علت زمینه ای می تواند اثرات منفی را معکوس کند.
چگونه می توان از زوال عقل پیشگیری کرد؟
زوال شناختی ممکن است اجتناب ناپذیر باشد، اما می توان آن را با انتخاب سبک زندگی سالم به تاخیر انداخت. رژیم غذایی مغذی داشته باشید؛ مواد مغذی مانند لوتئین (رنگدانه کاروتنوئیدی موجود در زرده تخم مرغ و سبزیجات برگ سبز ) می تواند ماده خاکستری مغز شما را نجات دهد. خواب خوب را در اولویت قرار دهید، سیگار نکشید، مصرف الکل خود را محدود کنید، از نظر بدنی فعال بمانید و به دنبال راه هایی برای فعال نگه داشتن مغز خود باشید (مثلاً جدول کلمات متقاطع). فعال ماندن در اجتماع نیز ممکن است خطر زوال شناختی را خنثی کند، به ویژه از حدود ۶۰ سالگی.