افرادی که به دنبال جراحی چاقی هستند نسبت به تفاوتی که در زندگی آنها ایجاد خواهد کرد احساس امیدواری و خوش بینی می کنند. صحبت کردن در مورد احتمال عدم موفقیت در کاهش وزن قابل انتظار و برگشتن مجدد وزن برای افراد حرفه ای و جراحان دشوار است. پرداختن به اطلاعاتی که درمانجویان نمی خواهند باور کنند ممکن است برای جراح و درمانجو چالش برانگیز باشد. اکثر افراد می خواهند باورکنند که تجربه کاهش وزن آنها بعد از جراحی متفاوت خواهد بود و امکان دوباره وزن گرفتن برای آنها وجود ندارد. صحبت در مورد این مسائل پس از جراحی نیز می تواند چالش برانگیز باشد زیرا افراد گاهی احساس شرمساری و شکست خوردگی می کنند. با این حال ، مهم است جراح در مورد احتمال بروز این مشکلات شفافیت داشته باشد. اگردرمانجو از این مشکلات و شرایط آگاهی داشته باشد ، می تواند به حل آنها بپردازد.

همه انسانها با افزایش سن درجاتی از افزایش وزن را با یا بدون جراحی چاقی پیدا می کنند. تفکیک این افزایش وزن طبیعی از برگشت وزن غیر معول بعد از جراحی چاقی نیز مهم است. شواهد نشان می دهد که اکثر افراد معمولاً در حدود دو تا سه سال پس از جراحی چاقی ، افزایش وزن مجدد مختصری پیدا می کنند. مشخص نیست که چرا این اتفاق می افتد . این افزایش وزن ممکن است بعلت افزایش طبیعی وزن با افزایش سن باشد. همچنین می تواند بعلت عدم تغییر رفتار مناسب بعد از جراحی باشد. این افزایش وزن بسیار کمتر از وزنی است که افراد در صورت عدم جراحی چاقی پیدا می کردند.

چه مواردی به عنوان کاهش وزن نامطلوب و وزن گرفتن مجدد طبقه بندی می شوند؟

کاهش وزن نامطلوب به طور کلی به معنای کاهش کمتر از 50٪ از کاهش وزن اضافی درمانجو است. بازگشت وزن معمولاً به معنای افزایش 15٪ (یا بیشتر) وزنی است که قبلاً درمانجو از دست داده بوده است. داده ها و شواهد اخیر حاکی از آن است که حدود 20-30٪ افراد دچار کاهش وزن ناکافی یا برگشت دوباره وزن بعد از جراحی می شوند.

پس از جراحی چاقی چه تعدادی کمتر از حد انتظار وزن کم می کنند؟

اخیرا پژوهی به بررسی کاهش وزن پس از جراحی چاقی طی بیش از چهار سال پرداخته است . نتایج نشان دهنده سه الگوی کاهش وزن بوده است . آنها کاهش وزن مورد انتظار را (بیشتر از 50 درصد کاهش وزن مورد انتظار) خود تعریف کردند.

1. 76٪ از افراد به مقدار مورد انتظار وزن کم کردند.
2. 5٪ آنطور که انتظار می رفت وزن کم نکردند.
3. 19٪ وزن کم کردند ولی مجددا دچار مقداری اضافه وزن شدند.

چه مدت پس از جراحی چاقی افراد تقسیم به گروه های مختلف از نظر کاهش وزن می شوند؟

اثرات فیزیولوژیکی جراحی چاقی مانند جراحی اسلیو (مربوط به هورمون های روده و کنترل اشتها) برای سال اول که بیشترین وزن از دست می رود بسیار شدید است. با این حال ، این اثرات با گذشت زمان از بین می روند و کاهش وزن به طور فزاینده ای به سبک زندگی و اصلاح رفتار وابسته می شود. تفاوت در کاهش وزن پس از جراحی حدود شش ماه پس از عمل ظاهر می شود. به نظر می رسد شش ماه پس از جراحی نقطه ای حساس است که در آن جهت آینده کاهش وزن تعیین می شود. درمانجو برای چند ماه پس از جراحی کاهش چشمگیری در وزن را دارد . این زمان به درمانجو به اجازه می دهد تا رابطه خود را با غذا حل کند. بسیار مهم است که از این زمان به خوبی استفاده شود و عادت های جدید ایجاد شود و طرز فکر درمانجو تغییر یابد.

چه عواملی باعث افزایش وزن مجدد یا کاهش وزن نامطلوب می شوند؟

پاسخ ساده ای برای این پرسش وجود ندارد. بنظر می رسد ترکیب عواملی که در وهله اول مسئول ایجاد چاقی هستند در این موارد دخیل هستند. این عوامل عبارتند از:

1. جسمی / جراحی: تغییرات هورمون ، عوامل مرتبط جراحی ، به عنوان مثال اندازه کیسه
2. روانشناختی: تغییر در سلامت روان ، حوادث و چالش های زندگی
3. رفتاری: برخی از الگوهای غذایی (به عنوان مثال از دست دادن کنترل غذا و ریزه خواری) ، عدم پایبندی به برنامه غذایی چاقی.

اگرچه معمولاً ترکیبی از عواملی وجود دارد که باعث به دست آوردن مجدد وزن یا کاهش وزن ضعیف می شود ، اما افراد از نظر واکنش در برابر آن دو حالت افراطی پیدا می کنند. آنها یا خودشان را مقصر می دانند یا جراحی را مقصر می دانند. هر دو این رویکردها منجر به عمکرد نامطلوب می شوند و از تعامل مجدد افراد با تغییر رفتار جلوگیری می کنند. اگر افراد فرایند جراحی را برای افزایش وزن مقصر بدانند، در این صورت ممکن است به دنبال جراحی دیگر باشند. اگر مردم خود را سرزنش کنند موجب ناراحتی و افسردگی و پرخوری هیجانی یا رفتارهای قدیمی مثل رژیم های سخت شوند که پایداری ندارند.

تفاوت های کسانی که مجددا پس از جراحی چاقی دچار افزایش وزن می شوند و کسانی که وزنشان ثابت می ماند

بر اساس نتایج یک پژوهش وقتی دوره ماه عسل شش ماهه پس از عمل جراحی چاقی به پایان میرسد ، مردم به طور کلی به یکی از سه گروه زیر تقسیم می شوند :

کسانی که وزنشان ثابت می ماند. این گروه ویژگی های زیر را دارند:

• احساس گرسنگی کمتری دارند.
• قبل از سیر شدن دست از غذا خوردن می می کشند.
• ارتباط دوستی با غذا ندارند و غذا بر رفتارآنها کنترل ندارد.
• عادتهای جدید تشکیل و ثابت شده است.
• توجه و آگاهی بالایی نسبت به غذا خوردن و وزن خود دارند.

کسانی که دچار افزایش وزن می شوند اما به طور فعال در تلاش برای کاهش وزن هستند. ویژگی های این گروه عبارت است از:

• وقتی گرسنه نیستند، تعداد دفعات میل به غذا خوردن درآنها کاهش یافته است.
• به نشانه های سیری توجه می کنند.
• از رابطه جدید و قدیمی با غذا آگاه هستند ؛ برای حفظ رابطه جدید با غذا تلاش می کنند.
• برخی از عادت های قدیمی برگشته و باید مدیریت شوند. عادات جدید حفظ شده است.
• آگاهی از رفتار خوردن و آگاهی از رفتارهایی که منجر به افزایش وزن می شود، افزایش یافته است.

کسانی که مقداری افزایش وزن پیدا می کنند اما تلاشی برای کاهش وزن ندارند. اینها کسانی هستند که:

• احساس گرسنگی بین وعده های غذایی دارند.
• سیری در آنها کوتاه مدت است.
• بیشتر از احساس سیر شدن غذا می خورند.
• رابطه قبل از جراحی با غذا را حفظ کرده اند. غذا دوست و همدم آنهاست برای کنار آمدن با مشکلات از غذا استفاده می کنند.
• از استراتژی های کمی برای نگهداری یا کاهش وزن استفاده می کنند.
• توجه و آگاهی کمی نسبت به مقدار غذا، تغییر وزن یا غذا خوردن دارند.

در مطالعه دیگری دریک دوره 5 ساله افرادی که دچار افزایش وزن بعد از جراحی شده بودند با افرادی که وزن را ثابت نگه داشته بودند، مقایسه شدند. کسانی که افزایش وزن مجدد داشتند، تمایل به داشتن رژیم غذایی بی کیفیت با کالری بیش از حد ، میان وعده و شیرینی داشتند. آنها همچنین سبک زندگی کم تحرکی داشتند و معمولاً در ویزیت های بعدی با پزشک حضور پیدا نمی کردند.

واکنش های روانشناختی به افزایش وزن پس از جراحی

اثرات روانشناختی کاهش وزن کمتر از انتظار یا افزایش وزن مجدد بعد از جراحی برای مردم بسیار دشوار است. درمانجویان به سختی می توانند با این قضیه کنار بیایند. آنچه مسلم است سلامت روحی و روانی درمانجویان بعد از جراحی با کاهش وزن مورد انتظار گره خورده است. تجربه انتظارات برآورده نشده درباره کاهش وزن می تواند باورهای قبلی در مورد نداشتن اراده کافی و احساس بازنده بودن را دوباره فعال کند. این می تواند باعث ایجاد وحشت نسبت به وزن خود و یک رژیم غذایی نامناسب شود. با این حال مهم این است که اگر درمانجو بتواند بازبینی و ارزیابی مناسبی از خود انجام دهد، شروع به ایجاد تغییر و کاهش وزن خواهد کرد. واکنشهای هیجانی در برابرافزایش وزن به وضوح متفاوت هستند اما اغلب شامل احساس اضطراب ، سرزنش کردن خود و احساس شزمساری هستند.

اضطراب

وقتی مردم احساس اضطراب می کنند ، تمایل به پیش بینی کردن سناریوهای بدتر دارند. به عنوان مثال ، “من شکست خوردم ، اضافه وزن من الان همچنان ادامه خواهد داشت و من به آخر خط رسیدم”. این افکار ناشی از اضطراب است ، نه واقعیت ها. معمولاً مردم در پیش بینی دقیق نیز گاهی به بدترین حالتها فکر می کنند. این افکار مضطرب با ایجاد تغییرات کوچک مانع تمرکز و کنترل امور می شوند. این احساس اضطراب معمولاً اتفاق می افتد زیرا افراد احساس می کنند کنترل وزن خود را ندارند. این احساس اضطراب می تواند طاقت فرسا باشد و افراد را برای ایجاد تغییرات کوچک برای بازگشت به مسیر درست مشکل کند.

خودسرزنشی

افراد گاهی اوقات پس از جراحی در مورد هر گونه افزایش وزن یا کاهش وزن ضعیف خود را سرزنش می کنند. مشکل خود سرزنشگری این است که غالباً به افت روحیه منجر می شود . روحیه پایین به نوبه خود موجب کاهش انگیزه و فعالیت می شود. ادامه خود سرزنشی باعث حواس پرتی درمانجو می شود و تمرکز بر روی تغییر وضعیت را مختل می کند.

احساس شرمساری

بعضی از افراد می گویند با افزایش وزن احساس شرمندگی از دیگران دارند. آنها از این که ممکن است دیگران متوجه شده باشند که وزن آنها دوباره افزایش یاقته است خجالت می کشند. این احساس شرمندگی وقتی بیشتر است که درمانجو در هنگام کاهش وزن تعریف و توجه زیادی از اطرافیان گرفته باشد.

اضطراب،خودسرزنشی و احساس شرمساری از مشکلات روانشناختی عدم موفقیت در جراحی چاقی است

پس از شکست آیا می توان دوباره وزن کم کرد؟

در چند سال گذشته است تحقیقاتی در مورد اینکه آیا امکان تغییر روند و کاهش وزن مجدد پس از جراحی چاقی وجود دارد ، انجام شده است. این بدان معناست که داده های محدودی وجود دارد ، اما اطلاعات موجود نشان می دهد که این امکان وجود دارد. پزوهشی نشان داده است که افرادی که بعد از جراحی بیش از 15٪ وزن مورد انتظار وزن اضافه کرده بودند در طی یک دوره شش ماهه توانستند وزن کم کنند.

درمانجویان برای کاهش وزن ، دوباره باید با در الگوهای غذایی و رفتار خود تغییرات مناسب داشته باشند . تمرکز روی ایجاد این تغییرات برای بهبود سلامت روانشناختی درمانجویان نیز به همان اندازه مهم است. الگوی غذا خوردن آشفته منجربه مشکلاتی در بهداشت روانی و سلامتی می شود ، بنابراین ایجاد تغییرات می تواند منجر به پیشرفت های مثبتی در این زمینه شود. یکی از مداخلات موثر در این زمینه درمان شناختی رفتاری CBT است که می تواند به افراد کمک کند تا حس کنترل و موفقیت را بدست آورند.

چنانچه شما جراح باریاتریک هستید و با درمانجویانی مواجه هستید که بدلیل مشکلات فوق دچار کاهش وزن نامناسب هستند. با من تماس بگیرید. امروزه رفتار درمانی شناختی کمک شایانی به بهبود نتایج جراحی می کند.

منابع:

1. Aftab, H., et al., 2014. Five-year outcome after gastric bypass for morbid obesity in a Norwegian cohort. Surgery for Obesity and Related Diseases, 10 (1), 71–78.
2. Courcoulas, A.P., et al., 2013. Weight change and health outcomes at 3 years after bariatric surgery among individuals with severe obesity. Journal of the American Medical Association, 1521 3(22), 1–10.
3. De Hollanda, A., et al., 2014. Patterns of weight loss response following gastric bypass and sleeve gastrectomy. Obesity Surgery, 25, 1177–1183.
4. Freire, R.H., et al., 2012. Food quality, physical activity, and nutritional follow-up as determinant of weight regain after Roux-en-Y gastric bypass. Nutrition, 28 (1), 53–58.
5. Lynch, A., 2016. “When the honeymoon is over, the real work begins”: Gastric bypass patients’ weight loss trajectories and dietary change experiences. Social Science and Medicine, 151, 241–249.
6. Sheets, C.S., et al., 2014. Post-operative psychosocial predictors of outcome in bariatric surgery. Obesity Surgery, 25 (2), 330–345.