سریال «اسکوید گیم» (Squid Game) یا بازی مرکب محصول کره جنوبی، با ترکیب خشونت، تعلیق، و نقد اجتماعی، به پدیده ای جهانی تبدیل شده است. این سریال داستان افرادی را روایت میکند که با مشکلات مالی شدید مواجه اند و در ازای شانسی برای برنده شدن جایزه ای کلان، در بازیهای مرگبار کودکانه شرکت می کنند. موفقیت این سریال نه تنها به دلیل ساختار جذاب داستانی، بلکه به خاطر تأثیرات عمیق روانشناختی است که بر مخاطبان میگذارد. در این مقاله، به بررسی جنبه های مختلف این تأثیرات، از افزایش اضطراب تا بازتابهای اخلاقی، میپردازیم.
تاثیرات روانشناختی اسکوید گیم Squid Game، بازی مرکب
۱.استرس و اضطراب: هزینه تماشای مرزهای حیات
صحنه های پرتنش سریال اسکوید گیم ، مانند بازی «چراغ قرمز، چراغ سبز»، با ترکیب موسیقی های هشداردهنده و تصاویر خشن، پاسخ جنگ یا گریز (Fight or Flight) را در مخاطب فعال می کنند. مطالعات نشان می دهند که قرار گرفتن در معرض محتوای استرس زا میتواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را افزایش دهد. برای برخی تماشاگران، به ویژه کسانی که از اختلالات اضطرابی رنج می برند، این صحنه ها ممکن است حملات پانیک یا بی خوابی را تشدید کند. حتی پس از پایان تماشا، ذهن ممکن است درگیر سناریوهای فرضی مشابه شود.
۲. بیحسی نسبت به خشونت: عادی سازی مرگ
تماشای مکرر صحنه های خشونت آمیز اسکوید گیم میتواند به «بی حسی عاطفی» (Emotional Desensitization) منجر شود. نظریه «کاهش حساسیت» (Desensitization Theory) بیان میکند که مواجهه مداوم با خشونت رسانه ای، پاسخهای هیجانی را کاهش می دهد. در اسکوید گیم، مرگهای سریع و غیرمنتظره (مانند اعدام بازندگان) ممکن است در ابتدا شوک آور باشند، اما پس از چندین اپیزود، برای برخی عادی جلوه کنند. این پدیده نگرانیهایی درباره تأثیر بلندمدت بر درک مخاطب از خشونت واقعی ایجاد میکند.
۳. معضلات اخلاقی: انتخاب بین مرگ و زندگی
بازیهای سریال اسکوید گیم ( بازی مرکب) اغلب شخصیتها را وادار به انتخابهای دشوار اخلاقی میکنند. مثلاً در اپیزود «توله ها»، بازیکنان مجبورند برای نجات جان خود، دوستیهایشان را قربانی کنند. این سناریوها مخاطب را به تفکر درباره «مسئله تراموا» (Trolley Problem) وا می دارد: آیا نجات عدهای به قیمت جان دیگران قابل توجیه است؟ این چالشها ممکن است باعث بازنگری در ارزشهای شخصی بیننده شود.
۴. نقد اجتماعی و ناهماهنگی شناختی در بازی مرکب
اسکوید گیم به شکلی تلخ نابرابری اقتصادی و بی اخلاقی سیستم سرمایه داری را به تصویر می کشد. بسیاری از مخاطبان، به ویژه در جوامع با شکاف طبقاتی عمیق، با شخصیتها همذات پنداری میکنند. این همذات پنداری میتواند باعث «ناهماهنگی شناختی» (Cognitive Dissonance) شود: فرد از یک سو بی عدالتی سیستم را درک می کند، اما از سوی دیگر احساس می کند نمی تواند تغییری ایجاد کند. این تناقض ممکن است به احساس درماندگی یا خشم بیانجامد.
۵. همدلی و سرمایه گذاری عاطفی
با وجود خشونتهای سریال بازی مرکب، عمق شخصیت پردازیها (مانند داستان زندگی گی هون یا سائه بایک) باعث ایجاد پیوند عاطفی بین مخاطب و شخصیتها میشود. نظریه «همدلی-نوع دوستی» (Empathy-Altruism Hypothesis) پیشبینی می کند که این همذات پنداری میتواند رفتارهای حمایتی در دنیای واقعی را تقویت کند. با این حال، مرگ این شخصیتها ممکن است برای برخی تماشاگران به اندازهای دردناک باشد که به خلق افسردگی موقت بینجامد.
۶. فرار از واقعیت یا مواجهه با آن؟
برخی مخاطبان برای فرار از مشکلات روزمره به تماشای سریالهای مهیج روی می آورند، اما اسکوید گیم با نمایش واقعیتهای خشن (مانند بدهکاریها و استثمار کارگران)، ممکن است اثر معکوس داشته باشد. این تقابل بین «فرار» و «مواجهه» میتواند احساس ناخوشایندی ایجاد کند، گویی مخاطب نمی تواند از دام همان سیستم نقدشده در سریال بگریزد.
۷. اعتیاد به هیجان: نقش دوپامین
سریال بازی مرکب با تعلیقهای پی در پی و پایانهای غافلگیرکننده، مدارهای پاداش مغز را فعال می کند. ترشح دوپامین در انتظار نتیجه هر بازی، ممکن است تماشاگران را به تماشای اپیزودهای بیشتر ترغیب کند. این مکانیسم مشابه رفتارهای اعتیادآور است .
۸. تأثیر بر گروههای آسیب پذیر
کودکان و نوجوانانی که به طور تصادفی با این سریال مواجه می شوند، ممکن است به دلیل درک ناکامل از زمینه های اجتماعی آن، دچار کابوس یا اضطراب شوند. همچنین، افراد با سابقه ضربه های روانی (Trauma) احتمالاً صحنه های خشونت آمیز را به شکل شدیدتری پردازش میکنند. این موضوع اهمیت رتبه بندی سنی و نظارت والدین را پررنگ میکند.
سخن پایانی از دکتر مجتبی کریمی:
اسکوید گیم، مانند یک آزمایشگاه روانشناختی، واکنشهای متنوعی را در مخاطبان برمی انگیزد. از یک سو، ممکن است اضطراب یا بیحسی عاطفی ایجاد کند؛ از سوی دیگر، فرصتی برای بازاندیشی درباره عدالت و اخلاق فراهم میآورد. درک این تأثیرات نه تنها برای مخاطبان، بلکه برای سازندگان محتوا و روانشناسان حائز اهمیت است. در نهایت، تفاوتهای فردی در تجربه تماشا نقش کلیدی ایفا میکنند: آنچه برای یک نفر سرگرمی است، ممکن است برای دیگری زخم باشد.
بروزرسانی:
لی جو شیل، بازیگر سرشناس کرهای و ایفاگر نقش «پارکمال سون» در فصل دوم سریال محبوب **«بازی مرکب»** (اسکویید گیم)، در تاریخ **۲ فوریه ۲۰۲۵** در سن **۸۰ سالگی** بر اثر ابتلا به **سرطان معده** درگذشت
. درگذشت او پس از سه ماه مبارزه با این بیماری و در خانه اش در شهر **اویجونگبو**، کره جنوبی، رخ داد. مراسم تشییع پیکر او در **۵ فوریه** در بیمارستان **شینچون سورنس** برگزار شد.
منابع:
