دارو درمانی یک رویکرد استاندارد برای درمان اختلال دوقطبی است. اما این رویکرد یک مؤلفه مهم مدیریت موفقیت آمیز بیماری را نادیده می گیرد: تغذیه. بیماری‌هایی مانند اختلال دوقطبی اغلب با افزایش وزن همراه هستند که می‌تواند بهبود را با ایجاد مشکلات جسمی و روانی پیچیده کند. در ادامه به اهمیت نقش تغذیه در درمان اختلال دوقطبی می پردازیم.
رابطه اختلال دوقطبی با غذا
یک تجزیه و تحلیل تحقیقاتی در سال 2011 به این نتیجه رسید که تا 68 درصد از بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی که به دنبال درمان هستند دارای اضافه وزن هستند و 57.8 درصد از مبتلایان به افسردگی شدید چاق هستند.
اگرچه عوامل زیادی در این زمینه نقش دارند، اما تصور می شود که عامل اصلی افزایش وزن سروتونین است، یک پیام رسان شیمیایی در مغز که بر اشتها و بسیاری از عملکردهای دیگر تأثیر می گذارد.
به طور گسترده ای اعتقاد بر این است که سروتونین در سطوح پایین تری در افراد مبتلا به اختلالات خلقی وجود دارد. این کمبود می تواند باعث میل به کربوهیدرات ها و شیرینی ها شود و در نتیجه ممکن است یک تقویت مختصر در خلق و خوی به قیمت اضافه وزن باشد.
سپس هوس می تواند در پرخوری ظاهر شود. تحقیقات نشان می دهند که 10 درصد از جمعیت دوقطبی پرخوری می‌کنند و احتمال بیشتری دارد که مشکلاتی مانند افکار خودکشی، روان پریشی، اختلالات اضطرابی و سوء مصرف مواد داشته باشند.
افزایش وزن و اختلال دوقطبی
بدتر شدن اوضاع این است که بسیاری از داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال دوقطبی باعث افزایش وزن می شوند، به ویژه آنتی سایکوتیک های نسل دوم، که آنتی سایکوتیک های آتیپیک نیز نامیده می شوند. خطر بسته به نوع آنتی سایکوتیک متفاوت است، به نظر می رسد افزایش وزن با کلوزاپین و اولانزاپین بیشتر است.
افزایش وزن یک اتفاق ناراحت کننده می تواند باشد به ویژه برای نوجوانان و جوانان که بینش درستی از تصویر بدن ندارند، این ناراحتی می‌تواند باعث شود برخی داروها را متوقف کنند و این به نوبه خود می‌تواند خطر عود را افزایش دهد.
برای کسانی که با اختلال دوقطبی دست و پنجه نرم می کنند، افزایش وزن، بدون توجه به علت، پیامدهای منفی هم جسمی و هم عاطفی دارد.
سندرم متابولیک: چاقی با سندرم متابولیک، مجموعه ای از عوامل که می تواند منجر به بیماری های قلبی عروقی و دیابت شود، مرتبط است. این در جمعیت عمومی شایع است، اما در افراد مبتلا به بیماری های روانی بیشتر است. نشان داده شده است که در 30 درصد از مبتلایان به اختلال دوقطبی وجود دارد.
کاهش امید به زندگی: مطالعات نشان می دهد کسانی که دارای بیماری های روانی جدی مانند اختلال دوقطبی هستند 15 تا 30 سال زودتر از جمعیت عادی می میرند. این به عوامل خطر قابل پیشگیری برای بیماری قلبی مانند چاقی مرتبط است.
کیفیت زندگی: تأثیر بر ظاهر فیزیکی و انگ افزایش وزن می تواند باعث کاهش عزت نفس، افسردگی و بیگانگی اجتماعی، به ویژه در جوانان شود.
چه کاری می توان انجام داد؟
انتخاب صحیح تغذیه می تواند به دلیل بی نظمی و منفی بافی که گاهی با اختلال دوقطبی همراه است، دشوارتر شود. آموزش و تغذیه مناسب هنگام درمان افراد مبتلا به اختلال دوقطبی به عنوان راهی برای مقابله با میل به کربوهیدرات و شکر که با این اختلال همراه است و می تواند با دارو تشدید شود، بسیار مهم است.
تشویق به ورزش باید هدف اولیه باشد. نه تنها کالری می سوزاند، مطالعات تایید می کند که فشار خون را کاهش می دهد، در برابر بیماری های قلبی و سرطان محافظت می کند و خلق و خو را بهبود می بخشد. برای برخی، ورزش می تواند به اندازه داروهای ضد افسردگی موثر باشد. در بیشتر روزهای هفته حدود نیم ساعت تا یک ساعت ورزش متوسط توصیه می شود.
آموزش تغذیه باید شامل نمای کلی از خطرات ویژه برای مبتلایان به اختلال دوقطبی و همچنین اصول تغذیه سالم باشد. برای مثال، نحوه کنترل هوس، نحوه خواندن برچسب و فواید غذاهای کامل.
مکمل ها همچنین امیدی را برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ایجاد می کند، اگرچه آزمایشات دقیق تری مورد نیاز است. با توجه به بررسی انجام شده امیدوارکننده‌ترین مکمل ها اسیدهای چرب امگا 3 هستند که قوی‌ترین شواهد اثربخشی برای افسردگی دوقطبی را دارند. امگا 3 برای عملکرد طبیعی مغز ضروری است و می تواند از التهاب محافظت کند. ویتامین C نیز تأثیر مثبتی را نشان داد.
ما می دانیم که افرادی که با دوقطبی دست و پنجه نرم می کنند به کمک طولانی مدت نیاز دارند تا عوارض جانبی منفی را تحت کنترل داشته باشند و به سمت یک سبک زندگی سالم تر حرکت کنند، اکثر برنامه‌های درمانی بیماران را فقط برای چند روز نگه می‌دارند و برای آموزش تغذیه آنها کم یا هیچ کاری انجام نمی‌دهند.
