سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
سندروم روده تحریک پذیر یا IBS باعث علائم ناراحت کننده یا دردناک شکمی می شود. یبوست، اسهال، گاز و نفخ همگی از علائم شایع سندرم روده تحریک پذیر IBS هستند. سندرم روده تحریک پذیر IBS به دستگاه گوارش شما آسیب نمی رساند یا خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی دهد. شما اغلب می توانید علائم را از طریق داروها، رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی مدیریت کنید.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟
سندروم روده تحریک پذیر (IBS) گروهی از علائم است که بر سیستم گوارش شما تأثیر می گذارد. این یک بیماری شایع اما ناراحت کننده گوارشی یا وضعیتی است که روده شما را تحت تاثیر قرار می دهد.
افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر IBS علائمی از جمله درد شکم و گرفتگی عضلات را تجربه می کنند.
با سندرم روده تحریک پذیر IBS، ممکن است اسهال مکرر، یبوست یا هر دو نیز داشته باشید. سندرم روده تحریک پذیر IBS باعث آسیب بافتی در دستگاه گوارش (معده روده) نمی شود یا خطر ابتلا به بیماری های جدی تری مانند سرطان روده بزرگ را افزایش نمی دهد. درعوض، این یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است که بیشتر افراد می توانند با تغییر برنامه های روزمره و آنچه می خورند، مصرف داروها و درمان رفتاری آن را مدیریت کنند.
انواع سندروم روده تحریک پذیر IBS چیست؟
محققان سندروم روده تحریک پذیر IBS را بر اساس نحوه ظاهر مدفوع شما دسته‌بندی می‌کنند. اکثر افراد مبتلا به سندرم روده تحریک IBS در برخی روزها حرکات روده طبیعی و در برخی روزها غیر طبیعی دارند. روزهای غیر طبیعی نوع IBS شما را مشخص می کند.
- سندروم روده تحریک پذیر IBS با یبوست (IBS-C): بیشتر مدفوع شما سفت است.
- سندروم روده تحریک پذیر IBS همراه با اسهال (IBS-D): بیشتر مدفوع شما شل و آبکی است.
- سندروم روده تحریک پذیر IBS با عادات روده مختلط (IBS-M): هم حرکات روده سخت و مدفوع سفت دارید و هم حرکات شل و آبکی.
تفاوت ها مهم هستند. درمان های خاص فقط برای انواع خاصی از IBS کار می کنند.
سندروم روده تحریک پذیر IBS چقدر شایع است؟
سندروم روده تحریک پذیر بسیار شایع است. کارشناسان تخمین می زنند که حدود 10 تا 15 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده به سندرم روده تحریک پذیر IBS مبتلا هستند. فقط حدود 5 تا 7 درصد به روانپزشک مراجعه می کنند و تشخیص داده می شوند. این بیماری شایع ترین بیماری است که روانپزشکان و متخصصان گوارش تشخیص می دهند.
علائم و علل
علائم و نشانه های سندروم روده تحریک پذیر
سندروم روده تحریک پذیر می تواند عادات توالت رفتن شما را تغییر دهد و باعث درد در روده شما شود.
علائم سندرم روده تحریک پذیر IBS چیست؟
علائم سندروم روده تحریک پذیر IBS می تواند بطور مزمن وجود داشته باشد. یا ممکن است هر از چند وقت یک بار در هنگام شعله ور شدن رخ دهند.
علائم و نشانه های IBS عبارتند از:
- درد یا گرفتگی شکم که معمولاً مربوط به میل به دفع است.
- گاز اضافی و نفخ.
- اسهال، یبوست یا هر دو.
- وجود مخاط در مدفوع شما (ممکن است سفید به نظر برسد).
- احساس دفع ناکامل مدفوع
چه چیزی باعث سندروم روده تحریک پذیر IBS می شود؟
محققان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث سندروم روده تحریک پذیر IBS می‌شود، اما آن را به عنوان یک اختلال عصبی گوارشی طبقه‌بندی می‌کنند. این شرایط که اختلالات تعامل روده و مغز نیز نامیده می شود، با مشکلاتی در نحوه هماهنگی روده و مغز برای کمک به عملکرد دستگاه گوارش شما مرتبط است.
چالش‌های ارتباطی بین مغز و روده می‌تواند باعث مشکلات سندروم روده تحریک پذیر می شود:
- اختلال حرکت: ممکن است در نحوه انقباض عضلات گوارشی و حرکت غذا از طریق دستگاه گوارش خود مشکل داشته باشید. عضله کولون (روده بزرگ) در افراد مبتلا به IBS تمایل بیشتری به انقباض دارد. این انقباضات باعث گرفتگی و درد می شود.
- حساسیت احشایی: ممکن است اعصاب فوق حساسی در دستگاه گوارش خود داشته باشید. افراد مبتلا به IBS نسبت به افراد بدون IBS تحمل درد کمتری دارند. دستگاه گوارش شما ممکن است به درد یا ناراحتی شکمی فوق العاده حساس باشد.
سایر علل بالقوه سندروم روده تحریک پذیر IBS عبارتند از:
- باکتری های روده: تحقیقات نشان داده است که در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر IBS ممکن است باکتری های موجود در دستگاه گوارش تغییر یافته و در بروز علائم نقش داشته باشند. مطالعات نشان داده اند که انواع و میزان باکتری های روده در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر IBS با افراد بدون آن متفاوت است.
- عفونت‌های شدید: برخی از افراد پس از عفونت شدیدی که بر دستگاه گوارش آنها تأثیر می‌گذارد، مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر IBS تشخیص داده می‌شوند، که نشان می‌دهد میکروب‌ها ممکن است نقش داشته باشند.
- عدم تحمل غذایی: حساسیت یا آلرژی به برخی غذاها ممکن است به سندرم روده تحریک پذیر IBS منجر شود.
- استرس دوران کودکی: سندرم روده تحریک پذیر IBS در افرادی که استرس های شدیدی را در دوران کودکی تجربه کرده اند، از جمله آزار جسمی، جنسی و عاطفی شایع تر است.
محرکهای سندروم روده تحریک پذیر تحریک کننده IBS
اگر مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر IBS هستید، ممکن است متوجه شده باشید که برخی موارد باعث ایجاد علائم می شوند. یک محرک به خودی خود باعث ایجاد این بیماری نمی شود، اما می تواند باعث تشدید علائم شود.
محرک های رایج عبارتند از:
- پریودها: ممکن است متوجه بدتر شدن علائم قبل از شروع چرخه قاعدگی خود شوید.
- برخی غذاها: محرک های غذا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، مقصران رایجی که می توانند باعث تشدید علائم سندرم روده تحریک پذیر IBS شوند عبارتند از لبنیات، غذاهای حاوی گلوتن (مانند گندم) و غذاها/نوشیدنی هایی که باعث ایجاد گاز در شما می شوند.
- استرس: برخی از محققان پیشنهاد می کنند که IBS پاسخ روده شما به استرس است. مرتبط، به همین دلیل است که IBS گاهی اوقات “معده عصبی” یا “معده مضطرب” نامیده می شود.
عوامل خطر برای سندروم روده تحریک پذیر IBS
سندروم روده تحریک پذیر IBS اغلب در افراد در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه 40 رخ می دهد. زنان تا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به IBS هستند. سایر عوامل خطر عبارتند از:
- عدم تحمل برخی غذاها.
- عفونت شدید دستگاه گوارش.
- سابقه سوء استفاده
- تشخیص اضطراب، افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD).
بسیاری از افراد مبتلا به IBS، سایر شرایط درد مزمن را نیز دارند. شرایط مرتبط با افزایش خطر IBS عبارتند از:
- فیبرومیالژیا
- سندروم خستگی مزمن.
- درد مزمن لگن.
تشخیص و آزمایشات
چگونه سندرم روده تحریک پذیر IBS تشخیص داده می شود؟
اولین قدم در تشخیص سندرم روده تحریک پذیر IBS یک تاریخچه پزشکی دقیق است. پزشک شما در مورد علائم شما سوال خواهد کرد. ممکن است بپرسند:
- آیا درد مربوط به اجابت مزاج دارید؟
- آیا متوجه تغییری در دفعات دفع مدفوع می شوید؟
- آیا تغییری در ظاهر مدفوع شما ایجاد شده است؟
- هر چند وقت یکبار علائم دارید؟
- علائم شما از چه زمانی شروع شد؟
- چه داروهایی مصرف می کنید؟
- آیا اخیراً بیمار بوده اید یا رویداد استرس زا در زندگی خود داشته اید؟
آزمایشات
بسته به علائم شما، ممکن است برای تایید تشخیص به آزمایش های دیگری نیاز داشته باشید. هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص سندرم روده تحریک پذیر IBS وجود ندارد، اما ممکن است پزشک برای بررسی ععل دیگر آزمایشاتی درخواست کند از جمله:
- آزمایش خون: برای بررسی وضعیت بیماری گوارشی یا شرایط دیگری که ممکن است علائم شما را ایجاد کند.
- آزمایش مدفوع: برای بررسی عفونت یا علائم التهاب در روده شما ناشی از یک بیماری گوارشی.
- تست تنفس هیدروژن: برای بررسی اینکه آیا رشد بیش از حد باکتری در روده خود (SIBO) دارید یا عدم تحمل غذایی دارید.
تست های تصویربرداری
ممکن است برای رد شرایطی که شامل التهاب یا رشد غیرطبیعی در دستگاه گوارش شما باشد، به روش‌های تصویربرداری نیاز داشته باشید.
- کولونوسکوپی: می‌تواند به ارائه‌دهنده شما کمک کند تا تشخیص دهد که آیا شما اختلالات روده خاصی دارید که ممکن است باعث علائم شما شود، از جمله پولیپ، IBD و تومورهای سرطانی. برای این روش، متخصص گوارش با دستگاه کولونوسکوپ کل کولون شما را مشاهده کنند.
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر: مشابه کولونوسکوپی است، به جز اینکه پزشک فقط پوشش رکتوم و قسمت پایین کولون شما را مشاهده می کنند.
- آندوسکوپی فوقانی: می تواند به پزشک شما در تشخیص بیماری سلیاک یا سایر بیماری های دستگاه گوارش کمک کند.
مدیریت و درمان
درمان سندرم روده تحریک پذیر IBS چیست؟
هیچ درمان خاصی برای همه کار نمی کند، اما اکثر افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر IBS می توانند یک برنامه درمانی مناسب برای آنها پیدا کنند. گزینه‌های درمانی معمولی شامل تغییر غذاهایی که می‌خورید و روتین‌تان است. داروها نیز می توانند کمک کنند. درمان سلامت رفتاری ممکن است کمک کند.
بسیاری از این درمانها برای اثربخشی به زمان نیاز دارند. آنها می توانند به علائم شما کمک کنند، اما علائم شما ممکن است به طور کامل از بین نرود.
تغییر وعده های غذایی
یک متخصص تغذیه می تواند به شما در انتخاب غذاها و اصلاح عادات غذایی/نوشیدنی برای جلوگیری از تشدید علائم کمک کند. آنها ممکن است به شما توصیه کنند:
- فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهید. اگر با یبوست دست و پنجه نرم می کنید، غذاهای غنی از فیبر، از جمله میوه ها، سبزیجات، غلات، آلو و آجیل می توانند به شما کمک کنند. فیبر را به آرامی وارد رژیم غذایی خود کنید تا به روده خود زمان دهید تا خود را تنظیم کند.
- فیبر مکمل را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. گزینه دیگر این است که مکمل های فیبر مانند Metamucil® یا Citrucel® را امتحان کنید.
- محصولات لبنی مانند پنیر و شیر را محدود کنید. عدم تحمل لاکتوز در افراد مبتلا به IBS شایع تر است. اگر مصرف لبنیات را کاهش می دهید، مطمئن شوید که از غذاهای غیرلبنی غنی از کلسیم مانند بروکلی، اسفناج یا سالمون استفاده کنید.
- غذاهایی که باعث ایجاد گاز در شما می شود را محدود کنید. غذاهایی مانند لوبیا، کلم بروکسل و کلم به دلیل ایجاد گاز بدنام هستند، اما نوشابه های گازدار و حتی آدامس می توانند باعث ایجاد گاز در شما شوند. این غذاها را کاهش دهید تا راحت تر روی روده شما وارد شود.
- از گلوتن اجتناب کنید. افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر IBS – حتی آنهایی که بیماری سلیاک ندارند – تمایل بیشتری به گلوتن دارند. اگر رژیم غذایی بدون گلوتن را انتخاب می کنید، با درمانگر خود کار کنید تا اطمینان حاصل کنید که ویتامین ها و مواد معدنی کلیدی (مانند فیبر، آهن و کلسیم) را که اغلب در غذاهای حاوی گلوتن یافت می شوند، به اندازه کافی دریافت می کنید.
- رژیم غذایی FODMAP را امتحان کنید. این برنامه غذایی میزان کربوهیدرات های سخت هضم را کاهش می دهد. این برنامه جایگزین هایی را توصیه می کند که به شما امکان می دهد مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کنید و در عین حال دستگاه گوارش راحت تر کار کند.
- آب فراوان بنوشید. حداقل هشت لیوان 8 اونس آب در روز بنوشید (2 لیتر). آب دستگاه گوارش شما را روان نگه می دارد و می تواند به درمان یا پیشگیری از یبوست کمک کند.
- یک دفتر خاطرات غذایی داشته باشید. پزشک شما ممکن است توصیه کند که غذاهایی را که می خورید یادداشت کنید تا مشخص شود کدام غذاها باعث تشدید IBS می شوند و سپس آن را به متخصص تغذیه بیاورید.
سایر فعالیتها
تغییر فعالیت های روزانه نیز می تواند کمک کننده باشد. پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند:
- به طور منظم ورزش کنید. 150 دقیقه ورزش متوسط را در هفته در نظر بگیرید. این حدود 30 دقیقه در روز، پنج روز در هفته است. “متوسط” به این معنی است که شما ضربان قلب خود را افزایش می دهید.
- تکنیک های تمدد اعصاب را امتحان کنید. یوگا روزانه، مدیتیشن و سایر تکنیک‌های تنش‌زدایی می‌توانند به آرام کردن سیستم عصبی بیش از حد و «روده عصبی» کمک کنند. گاهی اوقات، یک رفتار درمانگر می تواند کمک کند.
- به اندازه کافی بخوابید. هر شب هفت تا نه ساعت خواب با کیفیت را هدف گذاری کنید. هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید. یک استراحت خوب شبانه یکی از قوی ترین عوامل کاهش استرس موجود است. اگر مشکل خواب دارید با یک ارائه دهنده تماس بگیرید.
- یک دفتر خاطرات فعالیت داشته باشید. فعالیت هایی را که به شما در مدیریت IBS کمک می کند، یادداشت کنید و یادداشت ها را با ارائه دهنده خود مقایسه کنید.
درمان سندروم روده تحریک پذیر
بسیاری از افراد مبتلا به IBS از مراجعه به درمانگر سود می برند. درمان می تواند به شما کمک کند استرس و شرایطی مانند اضطراب و افسردگی را که به IBS کمک می کنند کنترل کنید. برخی درمانها عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT).
- هیپنوتیزم درمانی
- بیوفیدبک
- داروها
داروهای مورد استفاده در درمان سندروم روده تحریک پذیر
روانپزشک شما ممکن است داروهایی را برای تسکین علائم تجویز کند، از جمله:
- داروهای ضد افسردگی (اگر افسردگی و اضطراب همراه با درد شدید شکمی دارید). داروها شامل داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs) و مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) هستند.
- داروهایی برای کاهش یبوست (از جمله مکمل های فیبر و ملین).
- داروهای سفت شدن مدفوع (ضد اسهال).
- داروهایی برای کمک به اسپاسم روده
- اگرچه تحقیقات در مورد اثربخشی آنها ادامه دارد، ارائه دهنده شما ممکن است پروبیوتیک ها را توصیه کند. این “باکتری های خوب” ممکن است به تسکین علائم IBS کمک کنند.
داروهایی که به طور خاص برای درمان IBS استفاده می شوند عبارتند از:
- دی سیکلومین (Bentyl®).
- هیوسیامین (Levsin®).
- لوبی پروستون (Amitiza®).
- Linaclotide (Linzess®).
- پلکاناتید (Trulance®).
- ریفاکسیمین (Xifaxan®).
آیا درمان قطعی برای سندروم روده تحریک پذیر برای سندرم روده تحریک پذیر IBS وجود دارد؟
درمانیپ قطعی برای IBS وجود ندارد. اما، اکثر مردم علائم را با اجتناب از محرک ها و مصرف داروها کاهش علائم را تجربه می کنند.
آیا می توانم از IBS جلوگیری کنم؟
از آنجایی که هیچ دلیل شناخته شده ای برای IBS وجود ندارد، نمی توانید از آن پیشگیری یا اجتناب کنید. اگر مبتلا به IBS هستید، می توانید با اجتناب از محرک ها از تشدید علائم جلوگیری کنید.
چشم انداز / پیش آگهی IBS
آیا داشتن IBS خطر ابتلا به مشکلات جدی گوارشی را در من افزایش می دهد؟
خیر، IBS شما را در معرض خطر بالاتر ابتلا به بیماری هایی مانند کولیت، بیماری کرون یا سرطان روده بزرگ قرار نمی دهد.
اگر سندروم روده تحریک پذیر IBS داشته باشم چه انتظاری می توانم داشته باشم؟
زندگی با IBS می تواند چالش برانگیز باشد زیرا علائم در طول زندگی شما می آیند و می روند. درمان اغلب شامل آزمون و خطا است. اما خبر خوب این است که تقریباً همه افراد مبتلا به IBS می توانند درمانی را پیدا کنند که در طول زمان به آنها کمک کند.
معمولاً تغییر غذاهایی که می خورید و سطح فعالیت شما با گذشت زمان علائم را بهبود می بخشد. ممکن است زمانی که محرک های خود را کشف می کنید و اقداماتی را برای اجتناب از آنها انجام می دهید، به کمی صبر نیاز داشته باشید. علائم شما ممکن است به طور کامل ناپدید نشوند. اما، پس از چند هفته یا چند ماه، باید متوجه بهبود قابل توجهی در احساس خود شوید.
زندگی با سندروم روده تحریک پذیر
چه زمانی باید به یک پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم شما بیش از سه ماه ادامه داشت یا اگر بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم کمتری دارید، اما در زندگی شما اختلال ایجاد می کند، هنوز هم ایده خوبی است که با پزشک خود صحبت کنید.
برخی علائم ممکن است نشان دهنده مشکل جدی تری باشد. اگر علائم زیر را دارید در اسرع وقت یه پزشک مراجعه کنید:
- تب.
- استفراغ کردن
- خونریزی مقعدی.
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- اسهال آنقدر شدید است که شما را در شب بیدار می کند.
- درد شدید شکم (مخصوصاً وقتی که مدفوع یا گاز دفع می کنید بهبود نمی یابد).
سحن پایانی
علائم IBS، مانند درد معده، اسهال، یبوست و گاز، ناراحت کننده هستند و می توانند در زندگی شما اختلال ایجاد کنند. اما IBS قابل کنترل است. شما می توانید با تغییر آنچه می خورید و تنظیم عادات روزانه خود برای کنترل بهتر محرک ها علائم را بهبود بخشید. اگر علائم معده درد دارید که از بین نمی روند، با پزشک خود صحبت کنید. با هم، می توانید یک طرح درمان سندرم روده تحریک پذیر IBS را پیدا کنید که برای شما مناسب باشد.
منبع:
