4 اثر افزایش قیمت سکه بر مشکلات روانپزشکی

افزایش قیمت دلار و سکه در ایران، به عنوان یک دارایی امن و نماد اقتصادی، نه تنها بر وضعیت مالی خانوارها تأثیر می گذارد، بلکه پیامدهای عمیقی بر سلامت روان جامعه دارد. این پدیده، با ایجاد استرس مالی، اضطراب، و احساس ناامنی، به طور مستقیم و غیرمستقیم به بروز یا تشدید اختلالات روانپزشکی منجر میشود. در این مقاله، به بررسی ریشه های اقتصادی و روانی این بحران و تأثیرات آن بر سلامت روان میپردازیم.

 قیمت دلار و سکه تحت تأثیر عوامل متعددی مانند تورم، نرخ ارز، تحریمها، و عرضه و تقاضا قرار دارد. برای مثال، کاهش ارزش ریال در برابر دلار و افزایش هزینه های زندگی، مردم را به خرید سکه به عنوان راهی برای حفظ ارزش داراییها سوق می دهد. با این حال، نوسانات شدید قیمت دلار و سکه ، ناشی از عوامل روانی مانند ترس از گرانتر شدن یا شایعات بازار نیز هست. رئیس کل بانک مرکزی در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد که افزایش قیمت سکه عمدتاً ناشی از «عوامل روانی و بزرگنمایی مسائل بدون ریشه واقعی» است.

این ترس جمعی باعث می شود افراد حتی بدون وجود کمبود واقعی در عرضه، به خرید بی وقفه روی آورند و چرخه افزایش قیمتها را تشدید کنند. به گفته سید تقی کبیری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، فشار روانی ناشی از ترسِ گرانی، مردم را به خرید سکه سوق می دهد و این رفتار، عرضه را کاهش و قیمتها را بیشتر افزایش می دهد.

 افزایش قیمت دلار و سکه ، به ویژه برای کسانی که دارایی های خود را در این بازار سرمایه گذاری کرده اند، منبع اصلی استرس مالی است. نوسانات روزانه قیمت، افراد را در وضعیت عدم اطمینان دائمی قرار میدهد و اضطراب ناشی از احتمال ضرر مالی را تشدید می کند. مطالعات نشان می دهند استرس مالی می تواند به اختلالات خواب، تحریک پذیری، و حتی حملات پانیک منجر شود.

برای بسیاری از افراد، به ویژه بازنشستگان یا کسانی که پس انداز محدودی دارند، کاهش ارزش پول و افزایش قیمت سکه به معنای از دست دادن امنیت مالی است. این وضعیت باعث ایجاد احساس بی پناهی و ناامیدی می شود که از علائم کلیدی افسردگی است. به عنوان مثال، برخی بازنشستگان گزارش کردهاند ارزش پس اندازشان در عرض چند ماه به نصف کاهش یافته است.

فشار اقتصادی ناشی از گرانی دلار و سکه ، اغلب به تنش در روابط خانوادگی می انجامد. اختلافات بر سر مدیریت مالی، کاهش توانایی تأمین نیازهای اولیه، یا از دست دادن سرمایه مشترک، می تواند اعتماد بین اعضای خانواده را تضعیف کند.

افرادی که سابقه اختلالات اضطرابی یا افسردگی دارند، در مواجهه با نوسانات اقتصادی، بیشتر در معرض عود علائم قرار میگیرند. بحرانهای مالی مانند افزایش قیمت دلار و سکه ، به عنوان یک عامل استرس زای خارجی، میتواند تعادل روانی این افراد را برهم زند.

تمرینات تنفسی و مدیتیشن: این روشها با کاهش سطح کورتیزول، به کنترل اضطراب کمک میکنند.

فعالیت بدنی منظم: ورزش با ترشح اندورفین، خلق وخو را بهبود می بخشد.

مراجعه به روانشناسان برای یادگیری مهارتهای مقابله ای مانند مدیریت هیجانات و تنظیم افکار منفی ضروری است. در کلان شهرهایی مانند اصفهان و مشهد، خدمات آنلاین مشاوره به دسترسی آسانتر به متخصصان کمک کرده است.

اولویت بندی هزینه ها: تمرکز بر نیازهای اساسی مانند غذا و مسکن.

پس انداز اضطراری: حتی مقادیر کوچک پس انداز می تواند احساس امنیت ایجاد کند.

حفظ ارتباط با خانواده و دوستان، و مشارکت در فعالیتهای گروهی، احساس تعلق و حمایت را افزایش می دهد.

درک ارتباط بین تحریم ها، نرخ ارز، و قیمت دلار و سکه به افراد کمک می کند تا با نگاه واقع بینانه تری به سرمایه گذاری بپردازند و از تصمیمات هیجانی پرهیز کنند.

—

-شفافسازی بازار: بانک مرکزی باید با عرضه منظم سکه و انتشار داده های دقیق، از ایجاد حباب قیمتی جلوگیری کند.

حمایت از سلامت روان: ارائه خدمات مشاوره رایگان یا کم هزینه به ویژه برای اقشار کم درآمد.

کنترل تورم: اجرای سیاستهای اقتصادی پایدار برای کاهش فشار بر معیشت مردم.

افزایش قیمت دلار و سکه در ایران، فراتر از یک بحران اقتصادی، به یک چالش روانی-اجتماعی تبدیل شده است. این پدیده با ایجاد استرس، اضطراب، و افسردگی، سلامت روان جامعه را تهدید می کند.

مقابله با این اثرات نیازمند همکاری فردی و جمعی است: از یک سو، افراد باید با استفاده از راهکارهای مدیریت استرس و برنامه ریزی مالی، تاب آوری خود را افزایش دهند،.

از سوی دیگر، سیاستگذاران موظفند با اصلاح ساختارهای اقتصادی و حمایت از سلامت روان، از تشدید بحران جلوگیری کنند. در نهایت، توجه به این موضوع نه تنها بهبود کیفیت زندگی شهروندان را در پی دارد، بلکه به ثبات اجتماعی و اقتصادی کشور کمک میکند.