افسردگی بعد از جراحی باریاتریک
سارا سه سال پیش جهت کاهش وزن جراحی بایپس کلاسیک انجام داده است. او از طرف جراحش به دلیل افسردگی به من ارجاع شده بود. در مصاحبه روان پزشکی سارا گریان بود و احساس نا امیدی داشت. او و همسرش بتازگی قصد مهاجرت دارند ولی شوق و ذوقی بابت این تغییر در زندگی نداشت. در یک سال اخیر همواره در طول روز احساس خستگی داشت و دوست ندارد که از خانه بیرون برود. یک بار بطور جدی به خودکشی فکر کرده بود.
همانطور که مشخص است سارا با یک دوره افسردگی تمام عیار بعد از جراحی دست و پنجه نرم می کند. سارا در آزمایشات انجام شده کم خونی، کمبود ویتامین دی و مختصری کمبود روی داشت. وقتی از او درباره مصرف مکمل های بعد از جراحی سوال پرسیدم، گفت: از دو ماه بعد از جراحی هیچ مکملی استفاده نکردم.
سارا علیرغم کاهش وزنی که آرزویش را داشت، حال خوبی نداشت. اما چه چیزی موجب افسردگی پس از جراحی می شود؟
علل افسردگی بعد از جراحی چاقی
۱- سوءتغذیه
جراحی باریاتریک با محدود کردن غذای مصرفی و در مدل بایپس یا سوجذب شدید موجب کمبود انواع درست مغذی ها و ریز مغذی ها می شود. این سوءتغذیه موجب کمبود آهن ، ویتامین و مواد معدنی لازم برای سلامت روان می شوند، که خود افسردگی بدنبال دارد.
۲- عدم تحقق انتظارات ایده آل گرایانه
بسیاری از بیمارانی که جراحی باریاتریک انجام می دهند، انتظارت ایده آل گرایانه و گاها کاملا غیر واقعی درباره کاهش وزن دارند که عدم تحقق آن ممکن است موجب تغییر خلق و خو شود.
۳- تغییرات ظاهری پس از جراحی
گاهی تغییرات پوست و اندام بعد از جراحی برای بیمار غیر قابل پذیرش است. افتادگی و شل شدن پوست، تغییر چهره ، ریزش مو از مهمترین تغییرات ظاهری بعد از جراحی هستند.
۴- وزن پایین
وزن کم و کاهش وزن زیاد میتواند با علایم جسمی و روانی متعدد همراه باشد. خشکی پوست، یبوست ، دردهای جسمی پراکنده ، تمرکز پایین ، تحریک پذیری، کاهش میل جنسی، خستگی، ضعف و بیحالی، اضطراب و افسردگی و ضربان قلب آهسته از علایم وزن پایین بدن هستند. لزوما وزن پایین برای هر فرد به معنای شاخص توده بدنی پایین نیست، گاهی ممکن است افراد بعد از جراحی وزن در شاخص توده بدنی نرمال داشته باشند، اما وزن نسبت به ژنتیک فرد پایین محسوب شود.
۵- بی اشتهایی و پرخوری عصبی
دو اختلال آنورکسیا نروزا و بولیمیا نروزا در بیماران بعد از جراحی چاقی ناشایع نیستند. این دو اختلال با ارزش گذاری بیش از حد درباره وزن و شکل و ظاهر تعریف می شوند. ترس زیاد از چاق شدن و افزایش وزن همراه با اضطراب های شدید درباره غذا و رفتارهای وسواس گونه درباره بدن و غذا می تواند موجب افسردگی شوند.
پیشگیری از افسردگی بعد از جراحی
نکات زیر می تواند در پیشگیری از بروز افسردگی بعد از جراحی موثر باشد:
- مصرف انواع گروههای غذایی در وعده های منقسم
- مصرف مکمل های تجویز شده توسط پزشک
- ادامه مصرف داروهای روان پزشکی، در صورتیکه قبل از جراحی استفاده می شده است
- پرهیز از حضور در شبکه های اجتماعی و صفحات جراحی و مدلینگ
- کاهش رفتارهای وارسی بدن مانند وزن گرفتن زیاد و چک کردن زیاد بدن در آینه
- افزایش تفریح و ارتباط اجتماعی
- تنظیم ساعت خواب
هشدار مربوط به خودکشی
در بیمارانی که افکار خودکشی وجود دارد ، مراجعه به اورژانس روانپزشکی یا تماس با اورژانس ۱۱۵ اولویت دارد.تا زمان مراجعه به اورژانس، اطرافیان باید مراقبت ۲۴ ساعتها از این بیماران داشته باشند. اجسام تیز و برنده، مواد شیمیایی، سموم و داروها باید دور از دسترس بیمار باشند.
درمان افسردگی بعد از جراحی
درمان شامل ترکیبی از حمایت تغذیه ای ، مصرف مکمل ها ، روان درمانی و مصرف دارو زیر نظر روان پزشک است.
حمایت تغذیه ای باید زیر نظر متخصص تغذیه آشنا به جراحی باریاتریک انجام شود. مکمل ها باید طبق دستور متخصص تغذیه و جراح مصرف شوند.
روان درمانی شناختی رفتاری و در موارد ابتلا به بی اشتهایی عصبی درمان مبتنی بر خانواده کمک کننده خواهد بود.
داروهای ضد افسردگی معمولا از گروه مهار کننده بازجذب سروتونین هستند که در مواردی ممکن است روان پزشک از گروههای دیگر دارویی در ترکیب با این داروها استفاده کند.
سخن پایانی
بیمارانی که جراحی باریاتریک انجام می دهند، ممکن است به افسردگی بعد از جراحی مبتلا شوند. سوءتغذیه، وزن پایین، عدم تحقق انتظارات، تغییرات ظاهری و اختلالات خوردن علل مختلف بروز افسردگی پس از جراحی هستند. پیشگیری از افسردگی و همچنین درمان با مراجعه به روانپزشک امکان پذیر است.
