افسردگی در اختلالات خوردن

افسردگی یک بیماری روانی است که سالیانه میلیونها نفر در جهان را اسیر خود می کند. تقریبا همه افرادی که اختلال خوردن دارند، در مقطعی از زندگی خود افسردگی را تجربه می کنند. شایعترین اختلالات خوردن ، پرخوری عصبی، بی اشتهایی عصبی و اختلال پرخوری افراطی هستند.

نشانه های شایع افسردگی شامل خلق افسرده یا تحریک پذیر، کاهش انرژی، کاهش تمرکز، کاهش اشتها و وزن، احساس گناه، افکار خودکشی، عدم لذت بردن از زندگی و کندی حرکتی- روانی است. 

برخی از نشانه های اختلالات خوردن با نشانه های افسردگی هم پوشانی دارند . یعنی نشانه ممکن است بدلیل اختلال خوردن یا افسردگی ایجاد شده باشد. مثلاً افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی همواره احساس ضعف و خستگی و کمبود انرژی دارند. کاهش انرژی از طرفی نشانه اختلال افسردگی نیز می باشد. این مسأله مهم است که بدانیم نشانه موجود ناشی از افسردگی یا اختلال خوردن است، چون درمان هر یک ممکن است متفاوت باشد.

نشانه های مشترک بین افسردگی و اختلالات خوردن که دلیل متفاوت دارند.

بی اشتهایی عصبی یک اختلال خوردن مرموز است که در آن فرد مبتلا به دلیل ترس از چاق شدن بشدت غذا خوردن خود را محدود می کند. پرخوری عصبی یک اختلال خوردن است که با دوره های پرخوری و متعاقب آن رفتار جبرانی برای دفع غذا از بدن تعریف می شود. اختلال پرخوری افراطی مانند پرخوری عصبی است با این تفاوت که در آن رفتار جبرانی وجود ندارد.

۱. کاهش وزن

تقریبا اغلب مبتلایان به بی اشتهایی عصبی دچار کمبود وزن می شوند. این کاهش وزن در نتیجه محدود کردن عامدانه کالری دریافتی است کاهش وزن در افسردگی نیز دیده می شود. تفاوت کاهش وزن در این دو اختلال این است که در بی اشتهایی عصبی کاهش وزن عمدی است و فرد مبتلا اگر بخواهد می تواند غذا بخورد ولی در افسردگی کاهش وزن متعاقب کاهش اشتها و عدم لذت بردن از غذا خوردن است.

۲. کاهش تمرکز

تمرکز خوب نیازمند عملکرد مناسب مغز است. در افسردگی مشغولیت ذهنی با افکار منفی موجب می شود تمرکز کاهش پیدا کند. اما در اختلالات خوردن بویژه بی اشتهایی عصبی سوءتغذیه و کمبود غذا و قند باعث کاهش تمرکز می شود. کاهش تمرکز در اختلالات خوردن با بهبود تغذیه از بین می رود.

۳. کاهش میل جنسی

از بین رفتن لذت ها از جمله لذت رابطه جنسی یکی از ویژگی های افسردگی است. در اختلال بی اشتهایی عصبی از بیت رفتن نیل جنسی به دلیل اختلال هورمونی ناشی از سوءتغذیه و کاهش وزن رخ می دهد. کاهش میل جنسی در اختلالات خوردن با بهبود تغذیه معمولا برطرف می شود.

۴.تغییرات اشتها

اگرچه اشتها در مبتلایان به بی اشتهایی عصبی کاهش پیدا نمی کند، اما ممکن است در مبتلایان به پرخوری عصبی و اختلال پرخوری افزایش یابد. در دستنامه تشخیصی اختلالات روانی پرخوری و پرخوابی از علائم افسردگی غیر معمول ( اتیپیک ) ذکر شده است. این پرخوری در مبتلایان به اختلالات خوردن اغلب واکنشی به رژیم های غذایی کاهش وزن است نه یک علامت افسردگی.

تشخیص افسردگی در فرد مبتلا به اختلال خوردن

همانطور که ذکر شد با توجه به علایم مشابهی که در دو اختلال افسردگی و اختلال خوردن وجود دارد، مهم است که افسردگی همزمان بدرستی تشخیص داده شود.

تجربه شخصی من از کار با صدها بیمار اختلال خوردن حاکی از این است که افسردگی در این بیماران شایع است.

نشانه های افسردگی در فرد مبتلا به اختلال خوردن

مهمترین نشانه های اختصاصی افسردگی در مبتلایان به اختلالات خوردن عبارت است از:

• خلق افسرده
• احساس گناه
• افکار خودکشی
• احساس نا امیدی
• انزوای اجتماعی

در برخی از مبتلایان به اختلالات خوردن نشانه هایی مانند پر خوابی، پرخوری دیده می شود که می تواند بخشی از افسردگی باشد.

درمان همزمان افسردگی و اختلال خوردن

هنگام بروز افسردگی در فرد مبتلا به اختلال خوردن ، مهم است هر دو اختلال درمان شوند. عدم درمان یک اختلال ممکن است موجب ادامه یافتن اختلال دیگر شود.

درمان این دو اختلال هم زمان نیازمند شناخت کامل و کافی از این اختلالات است درمانگر همزمان باید از روشهای درمانی مناسب برای درمان هر دو اختلال استفاده کند.

راهکارهای درمان افسردگی در فرد مبتلا به اختلال خوردن

درمان باید شامل ترکیبی از دارو، روان درمانی و حمایت تغذیه ای باشد.

درمان دارویی

داروهای ضد افسردگی مهار کننده بازجذب سروتونین مانند سرترالین، فلوکستین ، اسیتالوپرام و .. خط نخست درمان هستند.  از داروهای آنتاگونیست دوپامین مانند الانزاپین، اریپیرازول و .. نیز بعنوان خط دوم در ترکیب با داروهای خط نخست می توان استفاده کرد.

مصرف داروی بوپروپیون در مبتلایان به پرخوری عصبی با رفتار جبرانی استفراغ عمدی بدلیل افزایش احتمال تشنج ممنوع است.

مکمل ها

اغلب بیماران دچار اختلالات خوردن بویژه آنورکسیا نروزا دچار کمبود ویتامین و اغلب مواد معدنی ها هستند. تجویز این مکمل ها با احتیاط می تواند کمک کننده باشد. باید توجه داشت که مکمل ها نباید برای فرد مبتلا بعنوان جایگزین غذا تلقی شود. مکمل روی و پروبیوتیک ها نقش مهمی در بهبودی اختلالات خوردن دارند.

روان درمانی

انواع مختلف روان درمانی ممکن است به درمان افسردگی و اختلالات خوردن کمک کنند. در این میان نوع خاصی از روان درمانی به نام درمان شناختی رفتاری بهبود یافته برای اختلالات خوردن CBT-E  موثر تر از سایر روش ها بوده است. درمان مبتنی بر خانواده FBT و روان درمانی دیالکتیک نیز از درمانهای موثر هستند.