قطع عادت ماهیانه در بی اشتهایی عصبی

عسل ( اسم مستعار) از دو سال پیش شروع به رژیم گرفتن کرد و چند ماه بعد از رژیم سخت کاهش وزن متوجه شد دیگر عادت ماهیانه ندارد و پریود نمی شود.  او به متخصص زنان مراجعه کرده بود و همکار متخصص زنان برای او داروهای هورمونی تجویز کرده بود تا عادت ماهیانه او برگردد ‌ علیرغم تجویز دارو کماکان عسل عادت ماهیانه ندارد و فقط گاهی لکه بینی دارد‌. عسل بعد از مراجعه به متخصص غدد از طرف متخصص غدد به من ارجاع شده بود، آری عسل دچار آنورکسیا نروزا یا همان بی اشتهایی عصبی شده است.

بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال خوردن جدی و پیچیده است که عمدتاً نوجوانان و زنان جوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از شایع‌ترین پیامدهای این اختلال، قطع عادت ماهیانه (آمنوره) است؛ به طوری که در بسیاری از بیماران ممکن است تنها علامت بالینی اولیه، یا از نخستین نشانه‌های هشدار دهنده باشد

من درمان عسل را با همکاری تیمی متشکل از متخصص زنان، متخصص تغذیه و متخصص غدد شروع کردم . برای عسل پروبیوتیک و زینک تجویز کردم ، مکمل هایی که بر اساس تجربه زیادی که دارم می توانند به برگشت سریعتر عادت ماهیانه کمک کنند. عسل در برنامه درمانی ، درمان مبتنی بر خانواده به روش مادزلی قرار گرفت و خوشبختانه با بهبود تغذیه و برگشت وزن به محدوده طبیعی عادت ماهیانه خود را بازیافت.

 تعریف و انواع آمنوره ( قطع پریود و عادت ماهیانه)

قطع پریود یا آمنوره به معنی نداشتن عادت ماهیانه است، و دو نوع اصلی دارد:

1. آمنوره اولیه: یعنی دختری تا سن ۱۵ سالگی هنوز اولین پریودش را تجربه نکرده باشد.
2. آمنوره ثانویه: یعنی کسی که قبلاً پریود منظم داشته، حالا به مدت سه ماه یا بیشتر دیگر پریود نمی‌شود.

در بی‌اشتهایی عصبی معمولاً نوع دوم (آمنوره ثانویه) رخ می‌دهد؛ یعنی کسانی که به علت کم‌ غذایی و کاهش وزن زیاد، پس از مدتی پریودشان قطع می‌شود.

نکته مهم این است که طبق جدیدترین راهنماهای پزشکی، اگرچه قطع پریود دیگر جزو معیارهای اصلی تشخیص بی‌اشتهایی عصبی نیست، اما همچنان یکی از مشکلات بسیار شایع این بیماری به حساب می‌آید.

همچنین تحقیقات جدید نشان داده حتی کسانی که بی‌اشتهایی عصبی دارند ولی وزنشان خیلی کم نشده (وزن طبیعی یا نزدیک طبیعی دارند)، هم ممکن است پریودشان قطع شود. بازگشت پریود بعد از درمان هم برای هر فرد متفاوت است و فقط به اضافه وزن بستگی ندارد؛ عوامل بدن هر فرد و هورمون‌ هایش هم در این موضوع نقش دارند.

چرا در بی اشتهایی عصبی پریود قطع می شود؟

وقتی کسی دچار بی‌اشتهایی عصبی می‌شود و غذای کافی به بدنش نمی‌رسد، بدن او برای صرفه‌جویی در انرژی، خیلی از کارهای طبیعی خودش را کم یا متوقف می‌کند. یکی از این کارها، همین چرخه پریود یا عادت ماهیانه است.

وقتی کالری و چربی دریافتی خیلی کم شود، مغز پیامی به بدن می‌دهد که الان وقت پریود شدن نیست، چون بدن فکر می‌کند در شرایط سخت و قحطی قرار دارد. به همین دلیل، ترشح هورمون‌هایی که برای پریود شدن لازم است (مثل استروژن) کاهش پیدا می‌کند و قاعدگی قطع می‌شود.

علاوه بر این، کمبود یک سری مواد شیمیایی و هورمون‌های دیگر مثل لپتین (که از چربی بدن می‌آید) و افزایش هورمون استرس (کورتیزول)، و اختلال کار تیروئید هم برای این موضوع نقش دارند.

به طور خلاصه:
وقتی بدن با کمبود غذا و وزن پایین روبرو شود، خودش پریود را متوقف می‌کند تا انرژی را برای کارهای ضروری تر ذخیره کند و زنده بماند.

چند نکته بر اساس پژوهش های جدید

• در نوجوانان مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی و بی‌اشتهایی آتیپیک، میزان و مدت آمنوره مشابه است.
• آمنوره می‌تواند حتی بدون کاهش شدید وزن یا حتی در وزن طبیعی رخ دهد.
• بازگشت قاعدگی با وزن گیری کمتر و سریع تر ممکن است دیده شود و عوامل ژنتیکی و هورمونی در این زمینه نقش دارند.
• شدت و باقی ماندن آمنوره فقط با شاخص توده بدنی BMI مرتبط نبوده و برخی افراد حتی با شاخص توده بدنی BMI پایین، قاعدگی منظم دارند.

 عوارض قطع قاعدگی چیست ؟

• کاهش تراکم استخوان (پوکی استخوان)
• افزایش ریسک ناباروری در آینده
• اختلال در سلامت روان
• افزایش خطر بیماری‌های قلبی و متابولیک

دوره طولانی آمنوره بدون درمان، می‌تواند آثار جبران ناپذیری بر سلامت عمومی زنان جوان برجای گذارد.

درمان پریود نشدن در بی اشتهایی عصبی

• افزایش تدریجی کالری دریافتی و وزن بدن
• روان‌درمانی و اصلاح رفتار تغذیه‌ای
• در موارد آمنوره طول کشیده، درمان هورمونی با نظر پزشک جهت پیشگیری از پوکی استخوان

بازگشت قاعدگی شاخص مهمی از بهبودی بیولوژیک است اما نیاز به پیگیری مستمر برای سایر عوارض باقی مانده دارد.

نتیجه‌گیری

آمنوره یک عارضه شایع و مهم در بی‌اشتهایی عصبی است که نه تنها به دلیل کاهش وزن بلکه به دلیل اختلال عملکرد هورمونی رخ می‌دهد. بازگشت یا استمرار آمنوره، شاخص مهمی در ارزیابی وضعیت بالینی و اثربخشی درمان است و مراقبت چندرشته‌ای برای مدیریت عوارض آن ضروری است.