نقش حیاتی مادران در شکلگیری تصویر بدنی مثبت در دختران
در جامعهای که ظاهر اغلب به عنوان موضوعی بسیار مهم، به ویژه برای زنان، تلقی میشود، مادران نقش تعیینکنندهای در شکلگیری دیدگاه دخترانشان نسبت به خود ایفا میکنند پیامهای منتقل شده از مادران، چه به صورت کلامی، رفتاری یا نگرشی، به طور قابل توجهی بر نحوهی نگرش دختران به بدن و ارزش خودشان تأثیر میگذارد. برای مثال، زمانی که یک مادر به طور مداوم از ظاهر خود انتقاد میکند یا به نیاز به رژیم غذایی اشاره میکند، دخترش نیز احتمالاً چنین باورهایی را در مورد خودش خواهد پذیرفت و احساس خواهد کرد که بدنش به اندازه کافی خوب نیست.
1-تأثیر مادران بر تصویر بدنی دختران
مادران اولین الگوهای زندگی دخترانشان هستند و زمینه را برای نحوهی درک آنها از خود و بدنشان فراهم میکنند. به مادری فکر کنید که اغلب درباره وزن خود اظهار نگرانی میکند. اگر او مدام در مورد بدنش با نارضایتی صحبت کند، مثلاً بگوید: “نمیتوانم این لباس را بپوشم؛ خیلی چاق هستم”، دخترش نیز این احساسات را درونی میکند و اینطور فکر میکند که باید خود را با استانداردهای مادرش تطبیق دهد. در مقابل، مادری که بدن خود را دوست دارد و به آن اهمیت میدهد، به دخترش میآموزد که خود را همانطور که هست بپذیرد و از بدنش مراقبت کند.
2-چرخه معیوب تصویر بدنی
رابطه بین مادر و دختر میتواند چرخهای معیوب از مشکلات مربوط به تصویر بدن ایجاد کند که نسل به نسل منتقل میشود. اگر مادری به طور مداوم رژیم میگیرد و در مورد نگرانیهایش درباره وزن صحبت میکند، دخترش ممکن است تحت تأثیر قرار گرفته و همین الگو را تکرار کند؛ یعنی به عادات غذایی محدودکننده روی آورد. مثالی واضح در این زمینه،زمانی است که دختری مادرش را میبیند که چندین بار در روز روی ترازو میرود، به مرور میپذیرد که ارزش او به عدد روی ترازو بستگی دارد.
مطالعهای که در مجله Body Image منتشر شده، دخترانی که مادرشان از ظاهر خود ناراضی است، بیشتر احتمال دارد که خودشان هم با مشکلات مشابهی دست و پنجه نرم کنند. این انتقال بین نسلی میتواند تأثیرات طولانیمدتی داشته باشد و به الگویی از انتقاد از خود و رفتارهای ناسالم منجر شود.
3-تأثیرات روانی و عاطفی بر تصویر بدنی دختران
نگرش مادر نسبت به بدن خود، تأثیر عمیقی بر سلامت روان و عاطفی دخترش میگذارد. برای مثال، اگر مادری اغلب از ظاهر خود ابراز نارضایتی کند و احساس ناکافی بودن داشته باشد، ناخودآگاه عزت نفس دخترش را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
دختران ممکن است به این باور برسند که ارزش آنها به ظاهر فیزیکیشان گره خورده است و این باور میتواند منجر به بروز اضطراب و افسردگی در آنها شود. همچنین، مشاهدهی رژیمهای غذایی سخت و محدود کنندهی مادر میتواند باعث شود تا دختران نیز به دنبال دستیابی به اندامی ایدهآل بروند و در نتیجه به اختلالات خوردن دچار شوند. این اختلالات اغلب ریشه در این باور دارد که داشتن ظاهری خاص تنها راه جلب توجه و محبت مادر است.
4-تصویر بدنی مثبت و تابآوری
برای شکستن این چرخه منفی تصویر بدنی، ضروری است که مادران نگرش مثبتی نسبت به بدن خود در دخترانشان ایجاد کنند. بهعنوان مثال، مادر میتواند به جای تمرکز بر وزن و ظاهر فیزیکی، بر سلامتی خود تأکید کند با همراهی کردن دخترش در فعالیتهای بدنی سرگرمکننده مانند پیادهروی یا رقص، بر لذت حرکت تأکید کند نه بر کالری سوزانده شده.
تشویق به برقراری گفتوگوهای آزاد در مورد تصویر بدنی نیز میتواند فضایی امن برای دختران ایجاد کند تا احساسات خود را بیان کنند. مادرانی که تجربیات خود در رابطه با تصویر بدنی و نحوه یادگیری احترام گذاشتن به بدن خود را به اشتراک میگذارند، میتوانند در دخترانشان احساس همدلی و تابآوری ایجاد کنند. با پذیرش تنوع بدنها و اشکال مختلف، مانند نشان دادن انواع بدنها در بحثهای خانوادگی، مادران میتوانند این پیام را تقویت کنند که زیبایی محدود به معیارهای اجتماعی نیست.
توانمندسازی دختران
مادران میتوانند با آموزش سواد رسانهای به دخترانشان، نقش مهمی در توانمندسازی آنها ایفا کنند. برای مثال، تماشای تلویزیون با هم و بحث در مورد نمایشهای غیر واقعی زنان میتواند به دختران کمک کند تا مهارتهای تفکر انتقادی را توسعه دهند. یک مادر ممکن است بگوید: “آیا جالب نیست که آنها همیشه همان نوع بدن را برای نشان دادن زیبایی انتخاب میکنند؟
مردم واقعی در همه شکلها و اندازهها وجود دارند.” علاوه بر این، ایجاد یک محیط خانگی حمایتی که ارزشهای شخصیت، هوش و مهربانی را بر ظاهر فیزیکی ترجیح میدهد، میتواند دختران را تشویق کند تا منحصر به فرد بودن خود را بپذیرند. مثالی میتواند مادری باشد که دستاوردهای دخترش در زمینههای علمی یا ورزشی را جشن میگیرد و تأکید میکند که این دستاوردها مهمتر از ظاهر هستند. با اولویتبندی ویژگیهای درونی و تقویت اهمیت خودشناسی، مادران میتوانند به دخترانشان کمک کنند تا رابطه سالمی با بدن خود ایجاد کنند که فراتر از انتظارات اجتماعی است.
نتیجهگیری
تأثیر تصویر بدن مادران بر دخترانشان غیرقابل انکار است. مادران بهعنوان الگوهای اولیه و اصلی، قدرت تاثیرگذاری عمیقی بر برداشت دخترانشان از ارزش و زیبایشان دارند. مهم است که فرهنگی از تصویر بدنی مثبت ایجاد شود تا نسلهای آینده بدنهای خود را بپذیرند و ارزش واقعی خود را فراتر از ظاهر درک کنند. تشویق به گفتگوهای آزاد در مورد تصویر بدنی به نسلهای آینده اجازه میدهد تا بدن خود را بپذیرند و ارزش ذاتی خود را فراتر از ظاهر قدردان باشند. تشویق به گفتگو در مورد تصویر بدن،، پذیرش تنوع و ترویج سلامت به جای زیبایی ظاهری میتواند راه را برای دختران هموار کند تا در دنیایی پر از ایدهآلهای غیرواقعی به شکوفایی برسند.