پرسشنامه اضطراب بک (BAI): ابزاری معتبر برای سنجش شدت اضطراب
پرسشنامه اضطراب بک (Beck Anxiety Inventory یا BAI)، ابزاری خودگزارشی است که توسط آرون تی. بک، روانشناس مشهور آمریکایی، در سال ۱۹۸۸ طراحی شد. این ابزار به منظور ارزیابی شدت علائم اضطراب در افراد بالای ۱۷ سال توسعه یافته و به طور گسترده در محیط های بالینی و پژوهشی استفاده می شود.
هدف اصلی BAI، تمایز بین علائم اضطراب و افسردگی است، زیرا این دو اختلال اغلب همپوشانی دارند، اما نیازمند مداخلات متفاوتی هستند.
ساختار و محتوای پرسشنامه اضطراب بک
پرسشنامه اضطراب بک شامل ۲۱ سوال است که هر کدام یک علامت فیزیکی یا شناختی مرتبط با اضطراب را بررسی می کند.
پاسخ دهنده ها شدت هر علامت را در طول یک هفته گذشته بر اساس مقیاس لیکرت چهارگزینه ای ارزیابی می کنند:
- ۰ (اصلاً): هیچگونه تجربهای از علامت.
- ۱ (خفیف): احساس ناراحتی جزئی.
- ۲ (متوسط): ناراحتی قابل توجه اما قابل تحمل.
- ۳ (شدید): ناراحتی بسیار شدید و ناتوان کننده.
علائم مورد بررسی شامل مواردی مانند تپش قلب، تعریق، لرزش دستها، ترس از مردن، احساس خفگی، سرگیجه، و نگرانی از دست دادن کنترل است. این علائم عمدتاً بر جنبه های فیزیولوژیک اضطراب متمرکزند و کمتر به افکار اضطرابی می پردازند.
تفسیر نمرات پرسشنامه اضطراب بک
مجموع نمرات از ۰ تا ۶۳ متغیر است و نتایج به چهار دسته تقسیم می شوند:
- ۰–۷ (اضطراب حداقل): علائم قابل توجهی وجود ندارد.
- ۸–۱۵ (اضطراب خفیف): علائم وجود دارد اما اختلال در عملکرد روزانه کم است.
- ۱۶–۲۵ (اضطراب متوسط): علائم محسوس و نیازمند مداخله است.
- ۲۶–۶۳ (اضطراب شدید): علائم شدید و نیازمند درمان فوری است.
کاربردهای بالینی و پژوهشی پرسشنامه اضطراب بک
- تشخیص اولیه: کمک به شناسایی افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD) یا وحشت زدگی (Panic Disorder).
- پایش درمان: ارزیابی تأثیر دارودرمانی یا روان درمانی در طول زمان.
- تحقیقات: استفاده در مطالعات مرتبط با اثربخشی مداخلات روان شناختی.
- تمایز اضطراب از افسردگی : در کنار پرسشنامه افسردگی بک
اعتبار و پایایی
مطالعات متعدد نشان دادهاند که BAI از پایایی بالایی (ضریب آلفای کرونباخ ≈ ۰.۹۲) و اعتبار خوبی برخوردار است. این ابزار در فرهنگ های مختلف (از جمله ایران) اعتباریابی شده و نسخه های ترجمه شده آن نتایج قابل اطمینانی ارائه می دهند.
محدودیت ها
- تمرکز بر علائم جسمانی: ممکن است علائم شناختی اضطراب (مانند نگرانی مزمن) را کمتر پوشش دهد.
- وابستگی به خودگزارشی: امکان خطا در گزارش دهی عمدی یا غیرعمدی وجود دارد.
- عدم تشخیص افتراقی: نمی تواند نوع خاص اختلال اضطرابی (مثل وسواس فکری-عملی) را تشخیص دهد.
جمع بندی
پرسشنامه اضطراب بک به عنوان ابزاری کوتاه، کاربردی و معتبر، نقش مهمی در شناسایی و مدیریت اضطراب ایفا میکند.
بااین حال، استفاده از آن باید همراه با مصاحبه بالینی و سایر ابزارهای تشخیصی باشد تا تصویر کاملتری از وضعیت روانی فرد به دست آید.
این پرسشنامه نه تنها در کلینیک ها، بلکه در پژوهشهای روانشناسی و غربالگری جمعیت های خاص (مانند دانشجویان یا بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن) نیز کاربرد دارد و به بهبود کیفیت مراقبتهای سلامت روان کمک شایانی کرده است.
