بیماری میتواند به شکل‌های مختلفی بر تصویر بدن تأثیر بگذارد، زیرا تغییرات جسمانی زیادی را به همراه دارد. تغییرات بدنی ناشی از بیماری شامل تغییرات وزن، ریزش مو، مشکلات پوستی، محدودیت‌های حرکتی یا تغییر در نحوه راه رفتن باشد. افراد مبتلا به بیماری چگونه با این تغییرات کنار می‌آیند؟
نکات کلیدی
- بیماری‌های مزمن تغییراتی در بدن ایجاد می‌کنند که میتواند تصویر بدن را به شکل منفی تحت تأثیر قرار دهد.
- پاسخ‌های مؤثر به تصویر بدن منفی شامل خودشفقت‌ورزی، حمایت اجتماعی و سواد رسانه‌ای است.
- تمرکز بر عملکرد بدن یک ابزار قدرتمند برای بهبود تصویر بدن منفی است.
همه ما افکار و احساساتی درباره بدن خود داریم. گاهی وقتی خود را در آینه می‌بینیم، از آنچه می‌بینیم راضی هستیم؛ اما گاهی نیز از فاصله‌ای که بین بدن ایده‌آل و بدنی که واقعاً داریم وجود دارد، ناراحت می‌شویم.
از دست دادن هویت
بدن ما بخشی از هویت ماست و شناخت عمیقی از آن داریم. ما به چهره، اندام و حتی نحوه راه رفتن خود آشنا هستیم. بینی، شکم، و حتی حالت خاص راه رفتنمان متعلق به ماست.
علاوه بر این بدن ما وسیله‌ای است تا از طریق آن خود را به دیگران معرفی می‌کنیم. از کودکی یاد می‌گیریم که دیگران به بدن ما واکنش نشان خواهند داد و ظاهر برخی افراد بیشتر از سایرین مورد تحسین قرار خواهد گرفت.
وقتی بدن ما به دلیل بیماری تغییر میکند، رابطه ما با خودمان و جهان اطراف نیز دستخوش تغییر می‌شود. ممکن است احساس کنیم دیگر خود را نمی‌شناسیم و با شیوه‌های جدیدی که دیگران ما را می‌بینند نیز مواجه شویم و باید با آن کنار بیاییم. احساساتی همچون شرم، خشم و نفرت از خود، واکنش‌های طبیعی به تغییرات بدن ناشی از بیماری است.
مدیریت تصویر بدن با تغییرات بدن در اثر بیماری
در مواجهه با تغییرات تصویر بدن ناشی از بیماری، مهم است که به خود اجازه دهید برای این تغییرات سوگواری کنید. بیماری همچون سارقی است که جنبه‌های بسیاری از زندگی، از جمله ظاهر و عملکرد بدن ما را می‌رباید. طبیعی است که احساس غم و خشم داشته باشید. این احساسات را در آغوش بگیرید و با خود مهربان باشید.
در برابر فشارهای بیرونی در مورد ظاهر که بی‌منطق و غیرواقع بینانه هستند، مقاومت کنید.هنجارهای فرهنگی و اجتماعی، ایده‌آل‌های ظاهری غیرواقعی را ترویج می‌دهد که نتیجه آن ایجاد نارضایتی از بدن است. سواد رسانه‌ای—یعنی درک دلایل و روش‌هایی که تبلیغات این ایده‌آل‌ها را ترویج می‌کنند—میتواند به مقابله با ناراحتی حاصل از مقایسه خود با این تصویر غیرواقعی در مورد بدن ت کمک کند (تورنتون و لوئیس-اسمیت، 2023).
ایده‌آل‌های ظاهری به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که عمداً دست‌نیافتنی باشند تا ما به خرید محصولاتی وادار شویم که ادعا میکند میتواند ما را به آن وزن و اندام ایده‌آل برساند. درک این موضوع به ما کمک میکند که این ایده‌آل‌های تحمیلی را آگاهانه رد کنیم. گسترش مفهوم زیبایی میتواند پذیرش تغییرات ظاهری بدن را آسان‌تر کند.
با دیگران ارتباط برقرار کنید. شرم و غم میتواند باعث شود از دیگران فاصله بگیریم، در حالی که در این لحظات بیش از هر زمان دیگری به ارتباط نیاز داریم. حمایت اجتماعی میتواند باورهای غلطی را که باعث می‌شود ظاهر خود را غیرقابل‌پذیرش بدانیم، خنثی کند.
به‌جای تمرکز بر ظاهر به عملکرد بدنتان توجه کنید. عملکرد بدن به تمام چیزهایی که بدن میتواند در زمینه‌های مختلف انجام دهد اشاره دارد، از جمله فعالیت بدنی، تلاش‌های خلاقانه، ارتباطات و استفاده از حواس (آلوا و تیلکا، 2020).
برای افراد مبتلا به بیماری، نارضایتی از ظاهر بدنی اغلب با نارضایتی از عملکرد آن گره خورده است. با این حال، پژوهشگران تأکید می‌کنند که مفهوم عملکرد بدن محدود به افراد سالم نیست (آلوا و تیلکا، 2020). بدن هر فرد، حتی با وجود محدودیت‌ها، همچنان در برخی جنبه‌ها عملکردهای ارزشمندی دارد.
قدردان بودن در کنار تحمل درد
زندگی با بیماری یعنی مواجهه با رنج. این رنج واقعی است و هیچ تمرین قدردانی نمی‌تواند آن را کاملاً از بین ببرد.
با این حال، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که شاخص‌های کیفیت زندگی در افرادی که به جنبه‌های مثبت عملکرد بدن خود توجه می‌کنند، بهبود می‌یابد (آلوا و تیلکا، 2020).
روش‌های حرکتی آگاهانه مثل یوگا و تمرینات کششی میتواند ارتباط عمیق‌تری با بدن ایجاد کند. همچنین، قرار گرفتن در طبیعت میتواند قدردانی از توانایی بدن برای تجربه زیبایی و لذت از طریق حس‌ها را افزایش دهد. نوشتن و بازتاب تفکرات در مورد عملکردهای مثبت بدن نیز میتواند تصویر بدن را بهبود بخشد.
تمرینات نوشتاری برای انجام در خانه
دکتر جسیکا آلوا و همکارانش در دانشگاه ماستریخت در هلند یک برنامه نوشتاری برای بهبود تصویر بدن طراحی کرده‌اند. این برنامه رایگان و قابل انجام در خانه، “گسترش افق دید شما” نام دارد.
این برنامه لیستی جامع از توانایی‌های بدن ارائه می‌دهد، از جمله توانایی‌هایی که ممکن است به طور غریزی آن‌ها را به عملکرد بدن نسبت ندهیم. این تمرینات از شرکت‌کنندگان می‌خواهد درباره این توانایی‌ها تأمل کرده و به معنای هر یک از این توانمندی‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند.
این برنامه مفهوم “بدن” را گسترش داده و به‌عنوان مؤثرترین تکنیک نوشتاری برای بهبود تصویر مثبت بدن شناخته شده است (گست و همکاران، 2019؛ نقل شده در آلوا و تیلکا، 2020).
نتیجه‌گیری
وقتی بیماری باعث تغییرات جسمانی می‌شود، کنار آمدن با این شرایط آسان نیست. با این حال، می‌توان با اقداماتی پذیرش این تغییرات را بهبود بخشید و تا حد ممکن به زندگی شاد و کامل ادامه داد.
