5 نکته روانشناختی درباره بازی همستر کامبت

بازی همستر کامبت (Hamster Kombat) که به عنوان یک بازی «Tap to Earn» در پیامرسان تلگرام راه اندازی شد، در مدت کوتاهی به پدیدهای اجتماعی تبدیل شده است. این بازی با وعده ی کسب سکه های مجازی و امکان تبدیل آنها به درآمد واقعی، میلیون ها کاربر را به خود جذب کرده است. اما فراتر از جذابیت های ظاهری، اثرات روانی عمیقی بر کاربران دارد که نیازمند بررسی دقیق است. در

این مقاله، به مهمترین تأثیرات روانی این بازی از جنبه های عصب شناختی، اجتماعی و اقتصادی پرداخته می شود.

همستر کامبت با استفاده از مکانیسم «فعالیت کم > سکه اندوزی > حس پاداش > ترشح دوپامین > عادت سازی روانی»، مغز را در چرخه ای معیوب گرفتار می کند. هر ضربه به صفحه ی گوشی، سکه هایی مجازی تولید می کند که حس موفقیت آنی ایجاد می نماید. این فرایند، ترشح دوپامین—انتقال دهنده  عصبی مرتبط با لذت—را تحریک کرده و میل به تکرار رفتار را تقویت می کند.

مطالعات نشان می دهند که تحریک مکرر سیستم پاداش مغز، انتظارات فرد را از «تلاش در مقابل پاداش» تغییر می دهد. به عبارت دیگر، مغز به دریافت پاداش های سریع و کم هزینه عادت می کند و انگیزه برای انجام فعالیت های چالش برانگیزتر—که نیازمند زمان و تلاش هستند—کاهش می یابد. این الگو شبیه به مکانیسم اعتیاد به قمار است، جایی که امید به برنده شدن، بازیکنان را در چرخه ای بیپایان نگه می دارد.

وابستگی روانی به این بازی، خطرات جدی در صورت ناکامی مالی به همراه دارد. بسیاری از کاربران با امید به تبدیل سکه ها به درآمد واقعی، ساعتهای طولانی را صرف بازی می کنند. اما اگر پروژه همستر کامبت فاقد پشتوانه اقتصادی باشد یا سکه ها ارزش واقعی پیدا نکنند، موجی از سرخوردگی در جامعه ایجاد خواهد شد. این نا امیدی به ویژه برای افرادی که سرمایه عاطفی یا مالی قابل توجهی در بازی گذاشته اند، ویرانگر است.

از سوی دیگر، حتی در صورت موفقیت اولیه، تغییر نگرش افراد نسبت به «زحمت و درآمد» ممکن است به کاهش تاب آوری در مواجهه با شکست های آینده بینجامد. این موضوع به ویژه برای نوجوانان و جوانان—که در حال شکل گیری باورهای مالی هستند—نگران کننده است.

درگیر شدن طولانی مدت با بازیهای سطحی و تکراری مانند همستر کامبت، پیامدهای شناختی نیز دارد:

کاهش خلاقیت و حل مسئله: ماهیت تکراری بازی، نواحی مغزی مرتبط با تفکر انتقادی و خلاقیت را تحریک نمی کند.

اختلال در توجه و حافظه: پژوهشها حاکی از آن است که چنین بازی هایی ممکن است به اختلال در تثبیت حافظه و دامنه توجه منجر شوند.

افزایش اضطراب و افسردگی: وابستگی به بازی و ترس از دست دادن فرصت های درآمدی، استرس مزمن ایجاد می کند. این حالت در بلندمدت خطر ابتلا به اختلالات روانی را افزایش می دهد.

محبوبیت همستر کامبت را نمی توان بدون توجه به شرایط اقتصادی جامعه تحلیل کرد. در جوامعی که فرصتهای شغلی محدود و تورم بالا است، وعده  پولدار شدن سریع—حتی اگر غیرواقعی باشد—به آرزویی جمعی تبدیل می شود. این بازی، با حداقل نیاز به سرمایه اولیه، امیدواری کاذبی ایجاد می کند که ممکن است جایگزین برنامه ریزی های مالی منطقی شود.

از جنبه ی فرهنگی نیز، عادی سازی «درآمد بدون زحمت» می تواند ارزشهای اجتماعی مانند سخت کوشی و پس انداز را تضعیف کند. به گفته روانشناسان، این پدیده در درازمدت تکانه های فرهنگی مخربی ایجاد خواهد کرد.

برای کاهش اثرات منفی همستر کامبت، دو راهکار اساسی پیشنهاد می شود:

۱. فرهنگ سازی و آگاهی بخشی: آموزش خطرات اعتیاد به بازیهای پاداش محور و تشویق به ذهن آگاهی در استفاده از آنها.

۲. ایجاد فرصت های واقعی: دولتها و نهادها باید بسترهای اقتصادی برای اشتغال زایی و پیشرفت جوانان فراهم کنند تا گرایش به راههای سریع و غیر مطمئن کاهش یابد.

همستر کامبت نمونه ای از بازیهای عصر دیجیتال است که مرز بین سرگرمی و اعتیاد را کمرنگ می کند. در حالی که این بازی ممکن است در کوتاه مدت هیجان و امید ایجاد کند، اثرات بلندمدت آن از اختلالات شناختی تا سرخوردگی جمعی نیازمند توجه جدی است. مدیریت این چالش، تنها با ترکیبی از آگاهی فردی، اصلاح ساختارهای اقتصادی و حمایت روانی از کاربران ممکن خواهد بود.

منابع مفیددیگر:

1. چند نکته روانشناسی درباره بازی همستر کامبت
2. همستر یا کفتار؟ روانشناسی بازی همستر کامبت
3. پیامد‌های روانی بازی همستر کامبت چیست؟
4. ناگفته‌های روانشناسی همستر کامبت
5. بازی همستر کامبت نگاه روانشناختی به این بازی
6. 3 دسته از عوارض و آثار منفی بازی همستر بر روی مغز و سلامت روان
7. تاثیرات روانی بازی همستر کامبت و ایردراپ‌های آن بر کودکان و نوجوانان
8. همستر کامبت مخدر مجازی است ؛ کاربران کم‌کم معتاد می‌شوند و… | دستکاری مغز با موش تلگرامی
9. پیامدهای غرق شدن در «همستر» و دیگر پدیده‌های مجازی
10. در جلسه نقد « همستر کامبت » چه گذشت ؟
11. چرا مردم به بازی‌هایی مثل همستر کامبت ادامه می‌دهند حتی اگر سودآور نباشند؟ یک نگاه علمی